ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ

Ο COVID σκίασε τις προσδοκίες της ζωής και έφερε τη βαθιά ύφεση, ενώ το εμβόλιο τις αντιστρέφει και φέρνει την ανάκαμψη. Πίσω από τον τρόπο που διαμορφώνουμε τις προσδοκίες μας κρύβονται πολύ μεγάλα θέματα: α) Πόσο αξιολογούμε το παρόν σε σχέση με το μέλλον και πόσες θυσίες στέρησης είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε για να εξασφαλίσουμε το μέλλον μας. Είναι χαρακτηριστική η αγνόηση των επιπτώσεων της ασθένειας από τους οικονομικά ασθενέστερους, οι οποίοι μπροστά στον λογικό φόβο της απώλειας του μεροκάματου (παρόν) αναγκάζονταν να αγνοήσουν τους κινδύνους (μέλλον). Είναι επίσης χαρακτηριστική η έκρηξη των αποταμιεύσεων, οι οποίες έχουν προληπτικό χαρακτήρα, με αποτέλεσμα την εμβάθυνση της κρίσης, αφού αποστερείται η ζήτηση από την οικονομία. β) Πόσο και πώς αξιολογούμε τις πολιτικές που εφαρμόζονται (ζωή Vs οικονομία). Όσο περισσότερο δίνεις έμφαση στην παρούσα οικονομική δραστηριότητα και ξεχνάς τη ζωή, τόσο περισσότερο αγνοείς το μέλλον. γ) Πόσο καθοριστικός είναι ο ρόλος των εμπειριών μας στη διαμόρφωση των συμπεριφορών μας. δ) Πόσο και πώς με τις ίδιες τις προσδοκίες μας παρεμβαίνουμε στις πολιτικές που ασκούνται επηρεάζοντας την αποτελεσματικότητά τους. Ας θυμηθούμε ότι αρκετοί, νεότεροι σε ηλικία, αψήφησαν τις επιπτώσεις της ασθένειας στο διάστημα Αυγούστου - Οκτωβρίου συμβάλλοντας έτσι στην έκρηξη της διασποράς του ιού με την προτεραιότητα του παρόντος απέναντι στον κίνδυνο (χαρά της ζωής Vs ανεργίας στο μέλλον).

Είχαμε από καιρό σημειώσει ότι ακόμα και η προοπτική άφιξης του εμβολίου θα επηρεάσει τις οικονομικές συμπεριφορές μέσω των προσδοκιών επιδρώντας θετικά στην οικονομία. Πολύ περισσότερο βεβαίως εάν η επίδραση του εμβολίου θα αρχίσει να χτίζει ανοσία στην κοινότητα, αλλά αυτό θα απαιτήσει κάποιους μήνες. Όμως η προοπτική οδηγεί σε άμεσα θετικά οφέλη, όπως την μη ακύρωση επενδυτικών σχεδίων, προετοιμασία για τον τουρισμό κ.λπ.

Οι θετικές διαπιστώσεις αυτές είναι ορατές σε όλη την ευρωζώνη όπου παρ’ όλα τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης όλοι σχεδόν οι πρόδρομοι δείκτες –κατανάλωση (+2,6%), χρηματοοικονομικός δείκτης (+2,4%), υγεία (+0,6%), κινητικότητα (+1,1%), παραγωγή (+0,6%)– δείχνουν αξιόλογες αντοχές (τουλάχιστον μέχρι τέλους Νοεμβρίου, στοιχεία Oxford Economics). Εξαίρεση αποτελούν οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας (-2%). Από το πώς θα εξελιχθεί ο Δεκέμβριος θα εξαρτηθεί και το βάθος της ύφεσης του 2020. Υπάρχουν αρκετοί που εκτιμούν την ύφεση λίγο πιο κάτω από το 10%, αν κι εμείς τασσόμεθα για μεγαλύτερη, κοντά στο 11%. Το ερωτηματικό αφορά βεβαίως την περίοδο των Χριστουγέννων, οπότε και οι απαιτήσεις σύγκρισης είναι μεγαλύτερες (λόγω της υψηλού επιπέδου δραστηριότητας των  προηγούμενων Χριστουγέννων), αλλά και διότι η χαλάρωση της κοινωνικής αποστασιοποίησης προοιωνίζεται ένα δύσκολο (μάλλον το τελευταίο στη σειρά των αρνητικών τριμήνων) πρώτο τρίμηνο του 2021. Αυτό φαίνεται ότι λογικά θα βρίσκεται στην αρνητική προέκταση των υπόλοιπων τριμήνων του 2020 με  ύφεση που θα προσεγγίσει το επίπεδο του τελευταίου τριμήνου του 2020. Στη συνέχεια τα τρίμηνα θα αποκτήσουν θετικό πρόσημο για να καταλήξει ολόκληρο το έτος στο πολυπόθητο +4%.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 28 Δεκεμβρίου 2020