Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Το In Deep Analysis μεταφέρει τη συγκριτική ανάλυση του Καθηγητή Harold James αναφορικά με τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής κρίσης σε σχέση με αντίστοιχες περιπτώσεις άλλων χωρών, όπως την ανέπτυξε στην Ημερίδα: ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.

Η Ελλάδα πραγματικά διαφέρει πολύ σε σχέση με τις άλλες χώρες που έχουν προγράμματα και βρίσκονται σε κρίση. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι σε σχέση με την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, με όλη αυτή την άνθηση και τις φούσκες, στην Πορτογαλία υπάρχει το σενάριο της χαμηλής ανάπτυξης, άρα αυτό είναι πιο συγκρίσιμο με την Ιταλία, η Ιταλία έχει κι αυτή προβλήματα που της έρχονται στο άμεσο μέλλον.

Η Ελλάδα δεν αντιμετώπισε πρόβλημα χαμηλής ανάπτυξης, είχε μάλλον υψηλή ανάπτυξη, χωρίς φούσκα του ιδιωτικού τομέα, αλλά βίωσε φούσκα του δημόσιου τομέα. Άρα, λοιπόν, είναι αναπόφευκτο να σκεφτεί κανείς τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Αναφέρθηκαν δύο αντιφατικές περιπτώσεις [στην ημερίδα]: Ο Καθηγητής Manasse, πολύ σωστά αναφέρθηκε στο τεράστιο πρόβλημα του χρέους και στη διάρθρωση που έπρεπε να έχει γίνει πολύ νωρίτερα. Νομίζω πως αναγνωρίζει σωστά πως δεν έγινε για ιδεολογικούς λόγους.

Άρα, η ελληνική τραγωδία θυμίζει την κρίση της Λατινικής Αμερικής τη δεκαετία του ’80, που διήρκεσε μέχρι το 1989, μέχρι να υπάρξει θεσμικό πλαίσιο αναδιάρθρωσης. Το ερώτημα της αναδιάρθρωσης του χρέους είναι κρίσιμο.

Συνεχίζουμε γενικότερα στον κόσμο να κάνουμε αναδιαρθρώσεις του ιδιωτικού χρέους. Το θέμα είναι γιατί στην Ελλάδα χρειάζεται τόσος πολύς χρόνος για να συνειδητοποιήσουμε αυτά τα θέματα; Στην Ιρλανδία προέκυψε αντίστοιχο πρόβλημα, αν και δεν υπήρχε μεγάλο χρέος πριν από την κρίση. Παρά το τεράστιο δημόσιο χρέος παρατηρούμε την ιστορία της επιτυχίας όταν ξαναγύρισε η αξιοπιστία, η ανάπτυξη. Κατάφεραν υπό τις σημερινές συνθήκες να δανειστούν με ευνοϊκούς όρους.

Τώρα, το άλλο αντιφατικό κομμάτι είναι το Grexit: Πολλά ελέχθησαν πάνω σε αυτό. Δεν αποτελούσε ρεαλιστική πιθανότητα. Ωστόσο, για να δει κανείς τι μπορεί να γίνει υπό τις παρούσες συνθήκες, ίσως πιο σωστή σύγκριση δεν είναι με τις χώρες της Ευρωζώνης σε πρόγραμμα σταθεροποίησης, αλλά με ευρωπαϊκή χώρα που είχε πρόγραμμα IMF. Όπως είναι η Λετονία π.χ. Πολλοί πίστευαν ότι το πρόγραμμα αυτό δεν ήταν βιώσιμο, όμως τελικά λειτούργησε πολύ καλά. Σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στο υψηλότερο, ουσιαστικότερο, επίπεδο «ιδιοκτησίας» (ownership), πολύ περισσότερο σε σχέση με την Ελλάδα. Η «ιδιοκτησία» των μεταρρυθμίσεων είναι πάρα πολύ σημαντική, κάτι που μας φέρνει πάλι στο ερώτημα: Τι πήγε λάθος σε αυτές τις πολιτικές συνθήκες;

Η ιδέα ήταν τόσο κεντρικά βασισμένη στο σύστημα χρηματοδοτικής βοήθειας από την Ε.Ε., ώστε όταν δεν κατόρθωσαν να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις, η έξοδος από το ευρώ θα ήταν τόσο καταστροφική, που τελικά δεν θα μπορούσε να γίνει καμία μεταρρύθμιση.