LOSS AVERSION

Ο ελληνικός λαός έχει εξαντληθεί οικονομικά και έχει φτάσει στα όρια της υπομονής του. Στο α΄ εξάμηνο του 2015 επιχείρησε να αισιοδοξήσει και να επαναφέρει κάποιες από τις καταναλωτικές του συνήθειες. Για να το κάνει αυτό πλήρωσε μόνο ένα μέρος από τους φόρους που όφειλε στο τέλος του 2014 και αρχές του 2015 και απέσυρε μέρος από τις καταθέσεις. Το έκανε σ’ ένα βαθμό για να τις προστατέψει σε περίπτωση αλλαγής νομίσματος.

Το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού λαού δεν έχει άλλα εισοδήματα να δώσει είτε σε φόρους είτε σε μειώσεις εισοδήματος. Αυτά που του έχουν απομείνει είναι αυτά που του επιτρέπουν να διατηρεί το επίπεδο διαβίωσής του.

Ας πούμε λοιπόν ότι όλη – όλη η περιουσία του είναι 500 ευρώ. Ήρθαν λοιπόν οι εκλογές που του πρότειναν το εξής: Θέλεις να μείνεις στη θέση που είσαι (να διατηρήσεις τα 500 ευρώ) ή να μπεις σε ένα παιχνίδι με αβέβαιο αποτέλεσμα;

Δηλαδή, απάντησε αυτός;

Του απάντησαν: Αν θέλεις μπορείς είτε να διατηρήσεις τη θέση σου ή μπορείς να παίξεις το εξής παιχνίδι που έχει δύο εκδοχές:

α) 10% πιθανότητα να χάσεις και τα 500 ευρώ που έχεις

β) 30% πιθανότητα να κερδίσεις 200 ευρώ.

Άρα η επιλογή που έχει ο πολίτης ήταν η εξής:

Και στις δύο περιπτώσεις το νόμισμά σου θα παραμείνει ευρώ. Δηλαδή δεν έχει επιπτώσεις εάν παίξεις ή εάν δεν παίξεις το παιχνίδι όσον αφορά στο θέμα αυτό.

Αλήθεια εσείς τι θα κάνατε; Θα κρατούσατε τα 500€ ή θα παίζατε το παιχνίδι; Ξέρω πάντως τι θα έκανε ο περισσότερος κόσμος. Θα κρατούσε τα 500€, τη σιγουριά του, για δύο λόγους: Εάν μπει στο παιχνίδι το 10% δεν είναι καθόλου μικρή πιθανότητα. Και όσο μικρή και εάν είναι, εάν συμβεί θα πονέσει πολύ, αφού θα χάσει ό,τι έχει και δεν έχει. Εξάλλου εάν μπει στο παιχνίδι θα κερδίσει, άλλα 200€. Να αναλάβει λοιπόν τον κίνδυνο να χάσει και τα 500€ που του έχουν απομείνει για να κερδίσει 200€;

Δηλαδή ο μέσος συντηρητικός (αρνητής του κινδύνου) πολίτης δε μπαίνει στο παιχνίδι για δύο λόγους: α) Σκέφτεται με κριτήριο να αποφύγει την πιθανή ζημιά και όχι ποιο είναι το συμφερότερο ενδεχόμενο (Loss Aversion), β) Το ανθρώπινο μυαλό δίνει μεγάλη σημασία στις μικρές πιθανότητες (Ο Νόμος των Μικρών Αριθμών), γ) Σημειωτέον ότι όσο πιο πολλά χρήματα έχουμε πάνω από τα 500€, τόσο πιο εύκολα μπαίνουμε στο παιχνίδι. (Ο Νόμος του Επιπέδου Εκκίνησης).

Η σωστή απάντηση είναι ότι πρέπει να παίξουμε το παιχνίδι γιατί το αναμενόμενο όφελος είναι +10€:

- 10% x 500 + 30% x 200 = +10€

και έτσι η αναμενόμενη περιουσία μας θα γίνει 510€.

Η τέχνη του πολιτικού είναι να καλλιεργήσει (πολλές φορές συμμετέχει και στη δημιουργία τους) παρόμοια διλήμματα στο μυαλό των πολιτών και μετά να τους προσφέρει λύση. Μάλιστα πολλές φορές άλλοι δημιουργούν το δίλημμα και δυστυχώς για αυτούς, άλλοι προσφέρουν τη λύση.

Ψηφίζεται λοιπόν όποιος υπόσχεται λιγότερες ζημιές, είτε πραγματικές είτε φανταστικές ανεξαρτήτως του τι έχει καταφέρει μέχρι σήμερα και ανεξαρτήτως του τι θα καταφέρει αύριο στην πραγματικότητα. Βέβαια κάποιοι ψηφίζονται ή δεν ψηφίζονται και για άλλους λόγους (ηγεσία, επίδραση ιδεών κ.τ.λ.).

Αυτά για όσους ασχολούνται με την ερμηνεία του αποτελέσματος των εκλογών.