ΟΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΣΤΟ ΙΣΛΑΜ ΩΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ

Community Values - Κοινοτικές Αξίες

Οι Κοινοτικές Αξίες (Community Values) είναι αυτές που πριν και πάνω απ’ όλα καθορίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά και όχι ο μύθος της ατομικής ορθολογικής επιλογής. Η κουλτούρα επηρεάζει τα πρότυπα, τις αξίες και τις συμπεριφορές όλων των ανθρώπων.

Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι ένας εργασιακός χώρος ή μια κοινωνία, που απαρτίζεται από διαφορετικές θρησκευτικές και πολιτισμικές ταυτότητες ή συναλλάσσεται ή επικοινωνεί με αυτές, εμπεριέχει τις δυναμικές των ταυτοτήτων, σε θετικά και αρνητικά αποτελέσματα της επίτευξης των στόχων που θέτει η ομάδα ή οι ομάδες στο εργασιακό περιβάλλον ή στην κοινωνία που διαβιούν ή συναλλάσσονται.

Οι Μουσουλμάνοι εισάγουν σε μεγάλες ποσότητες τα βασικά προϊόντα διατροφής τους, τα χαλάλ, αντίστοιχα διότι αδυνατούν να βρουν επιχειρήσεις παρασκευής αυτών των προϊόντων στη χώρα μας ή και σε άλλες χώρες και αυτό όχι γιατί δεν συμφέρει οικονομικά ένα τέτοιο άνοιγμα, αλλά γιατί είναι απαγορευμένο και μόνο να το σκεφτούμε, διότι η κυρίαρχη ιδεολογία μας το απαγορεύει. Το ίδιο συμβαίνει και με το πρώτο μας παράδειγμα με το μεταναστευτικό ρεύμα.

Το Μεταναστευτικό ως ευκαιρία για τους γηγενείς

Παρατηρούμε και διαπιστώνουμε ότι στην υπόλοιπη Ευρώπη οι γηγενείς εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες του μεταναστευτικού ρεύματος από τις τρίτες χώρες και δημιουργούν κάθε είδους επιχειρηματικές δραστηριότητες, προκειμένου να κερδίσουν από την παρουσία των μεταναστών στη χώρα τους, π.χ. εστιατόρια για τις μεταναστευτικές κοινότητες υπό τη διεύθυνση και ιδιοκτησία των γηγενών, καταστήματα τροφοδοσίας κ.λπ.

Οι πυλώνες του Ισλάμ είναι πέντε, το Ραμαζάνι ο τέταρτος: Η νηστεία του Ραμαζανίου (Σιγιάμ)

Είναι υποχρεωτικό για κάθε Μουσουλμάνο να νηστέψει μία φορά το χρόνο και συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια του μήνα Ραμαντάν (Ραμαζάνι). Από την ανατολή του ηλίου μέχρι τη δύση του, ο Μουσουλμάνος πρέπει να απέχει από οτιδήποτε καταλύει τη νηστεία, είτε πρόκειται για φαγητό, για ποτό ή για σεξουαλικές επαφές. Η νηστεία είναι πράξη λατρείας στο Ισλάμ και είναι μία υποχρέωση που θεσπίστηκε επίσης και από άλλες, προηγούμενες, θρησκείες.

Ο Αλλά(χ) λέει: «Ω! Σεις που πιστεύετε! Η νηστεία έχει επιβληθεί σε σας όπως είχε επιβληθεί στα προηγούμενα έθνη πριν από σας [σ’ εκείνους που ήταν πριν από σας (δηλ. Χριστιανούς και Εβραίους κλπ)]. Μήπως και γίνετε ευσεβείς.» (Κοράνι 2:183).

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τις διατροφικές συνήθειες των έτερων πολιτισμών διότι από τη στιγμή που επικοινωνούμε μαζί τους και σε ορισμένες περιπτώσεις συνεργαζόμαστε με αυτούς, επιβάλλεται -ας μου επιτραπεί αυτή η ενδεχομένως αδόκιμη φράση- να γνωρίζουμε τις επιμέρους καθημερινές συνήθειες, οι οποίες θεωρούνται γι’ αυτούς κορωνίδα του δικού τους πολιτισμού και κουλτούρας. Με το να έχουμε μια άριστη εικόνα από αυτή την κουλτούρα μας καθιστά υπεύθυνους στη συμπεριφορά μας προς αυτούς σε ενδεχόμενες επιχειρηματικές κινήσεις (π.χ. ένα επιχειρηματικό γεύμα-δείπνο), που πρέπει να προετοιμάσουμε εμείς ή/και μέχρι του σεβασμού των διατροφικών συνηθειών του άλλου, τηρώντας τους διεθνείς κανονισμούς και νόμους στον εργασιακό χώρο, για αποφυγή συγκρούσεων και προστίμων για λόγους προσβολής του πολιτισμού του άλλου και για την ευημερία ή επιβίωση της ανθρώπινης ζωής, σύμφωνα με τις δικές τους θρησκευτικές αρχές.

Τι είναι Halal;

Στα αραβικά Halal (προφέρεται χαλάλ) σημαίνει το επιτρεπόμενο, το σύννομο, το κατάλληλο. Η διατροφή των μουσουλμάνων πρέπει να περιλαμβάνει μόνον είδη Halal.

Ποια είναι η αγορά των προϊόντων διατροφής Halal σήμερα;

Το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς Halal προϊόντων διατροφής υπολογίζεται πάνω από 350 δισεκατομμυρία ευρώ. Η αντίστοιχη ευρωπαϊκή αγορά υπολογίζεται για το έτος 2006 στο ύψος των 15 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στην Ευρώπη σήμερα ζουν επισήμως περισσότεροι από 50 εκατομμύρια μουσουλμάνοι, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού τους ξεπερνά το 140% την τελευταία δεκαετία. Οι Ευρωπαίοι μουσουλμάνοι αναζητούν ολοένα και περισσότερο προϊόντα διατροφής υψηλής ποιότητας και σύγχρονου γαστρονομικού προφίλ με παράλληλη κάλυψη των διατροφικών επιταγών της θρησκείας τους. Το παραπάνω φαινόμενο είναι αξιοσημείωτο στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία και τις Σκανδιναβικές χώρες. Ήδη, η πώληση ειδών Halal από μικρά εθνικά μαγαζιά μεταφέρεται διεθνώς στις πιο μεγάλες δομές λιανεμπορίου (Auchan, Carrefour, Casino, Intermarchι, Leclerc, Μonoprix, Metro, κ.ά.) και αλυσίδων εστιατορίων (McDonalds, KFC, Pizza Hut, Subway, κ.ά.).

Ποιες ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν να ωφεληθούν μπαίνοντας στην διαδικασία Halal;

Οι ελληνικές επιχειρήσεις που μπορούν να ωφεληθούν μπαίνοντας με κάποια προϊόντα τους στη διαδικασία Halal κατηγοριοποιούνται ως εξής:

• Επιχειρήσεις τροφίμων που στοχεύουν σε εξαγωγές στη Μέση Ανατολή, τον Αραβικό κόσμο, την Ινδία και άλλες χώρες με μουσουλμανικό πληθυσμό.

• Επιχειρήσεις τροφίμων που είναι ήδη τοποθετημένες σε δυτικές αγορές τροφίμων (Ευρώπη, ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, κτλ) και θέλουν να απευθυνθούν στους εκεί μουσουλμάνους.

• Επιχειρήσεις μαζικής εστίασης που στοχεύουν να σιτίσουν μουσουλμάνους στο θρήσκευμα πελάτες (ξενοδοχεία, νοσοκομεία, αεροπορικές εταιρίες, ναυτιλιακές εταιρίες, κ.λπ.).

Ποιά τρόφιμα μπορούν να χαρακτηριστούν ως Halal;

Το μεγαλύτερο μέρος των τροφών μπορούν να θεωρηθούν κατάλληλα για διατροφή Halal, εκτός από κάποια που απαγορεύονται:

• Χοιρινό και προϊόντα του ρητά και κάποια αποτυπώνονται παρακάτω:

• Αλκοόλ.

• Μαλάκια και γαρίδες.

• Ζώα που έχουν σφαγεί με μη προβλεπόμενο τρόπο (zabihah).

Πώς μπορεί να πιστοποιηθεί ένα προϊόν ως Halal;

Υπάρχει οργανωμένο δίκτυο φορέων και οργανισμών για την πιστοποίηση τροφίμων ως Halal. Κατά την πιστοποίηση ελέγχονται βασικά συνταγές και συστατικά των υποψήφιων τροφίμων. Στη συνέχεια ελέγχονται εγκαταστάσεις, πρακτικές προσωπικού και σύστημα διαχείρισης κατά Halal.

Ραμαζάνι

Το Ραμαζάνι, εκ του τουρκικού ραμαζάν και αραβικού ραμαντάν, είναι θρησκευτική -μουσουλμανική- εορτή νηστείας. Είναι ονομασία του ένατου μήνα του μουσουλμανικού έτους, που σύμφωνα με την παράδοση δόθηκε το Κοράνι στους ανθρώπους προκειμένου ν’ αποτελέσουν οι κανόνες του οδηγό της ζωής τους. Έτσι, το Ραμαζάνι χαρακτηρίζεται ως ένας από τους «πέντε στύλους» του Ισλάμ με χαρακτήρα υπακοής, εξιλασμού και προσευχής προς το Θεό.

Σε όλο το χρονικό διάστημα αυτό, διάρκειας ενός μηνός, οι μουσουλμάνοι απέχουν υποχρεωτικά, από ανατολής μέχρι δύσεως του Ηλίου, από κάθε είδους τροφή ακόμη και νερό, πολύ δε περισσότερο από κάπνισμα, ποτό, αρώματα και σεξουαλικές επαφές, όχι όμως στο υπόλοιπο διάστημα μέχρι την ανατολή του Ηλίου. Το Ραμαζάνι τελειώνει με τριήμερη γιορτή που αραβικά ονομάζεται κχιντ-αλ-φιτρ (= εορτή τέλους νηστείας) ή κχιντ-αλ-σαρκχίρ (= μικρή εορτή).

Το Ραμαζάνι, ως μηνιαία εορτή νηστείας, αντιπαραβάλλεται με τη χριστιανική εορτή της Σαρακοστής, με σχεδόν ταυτόσημο χαρακτήρα, όχι όμως με ερμηνεία περί της «παράδοσης Ευαγγελίου». Σύμφωνα με το κυλιόμενο χαρακτήρα που παρουσιάζει το αραβικό ημερολόγιο, κάθε χρόνο το Ραμαζάνι εορτάζεται κατά 11 ημέρες νωρίτερα του προηγουμένου έτους. Για το 2010 το Ραμαζάνι ξεκίνησε με την ανατολή του Ηλίου στις 11 Αυγούστου, και για το 2011 ξεκίνησε την 1 Αυγούστου.

Η λέξη Ραμαντάν (Ramadan) ή Ραμαζάνι προέρχεται από την Αραβική ρίζα αλ-ραμάντ που σημαίνει καψαλίζω τη ζέστη ή την ξηρασία. Αποτελεί έναν από τους πέντε πυλώνες που στηρίζεται το Ισλάμ και οι υπόλοιποι είναι: η Πίστη, η Προσευχή, η Ελεημοσύνη και το Ιερό Προσκύνημα Χατζ. Ο μήνας Ραμαντάν είναι ο ένατος μήνας του ισλαμικού σεληνιακού ημερολογίου και ο ιερότερος από τους τέσσερις ιερούς μήνες. Ξεκινά με τη Νέα Σελήνη και κατά τη διάρκειά του όλοι οι ενήλικες και υγιείς Μουσουλμάνοι είναι υποχρεωμένοι να απέχουν από κάθε τροφή, νερό, τσίχλες, κάθε είδους καπνό, οποιαδήποτε ερωτική επαφή από την ανατολή ως τη δύση του ηλίου. Ωστόσο, αυτό είναι το καθαρά εξωτερικό, πρακτικό μέρος της νηστείας. Η πνευματική όψη της νηστείας ορίζει απαγόρευση του ψέματος, του κουτσομπολιού, της εξαπάτησης και γενικά όλων των αρνητικών χαρακτηριστικών των ανθρώπων. Όπως ορίζεται στο Κοράνι, η νηστεία είναι μία αυστηρή πράξη βαθιάς προσωπικής λατρείας, κατά την οποία οι Μουσουλμάνοι επιδιώκουν το υψηλότερο επίπεδο συνειδητοποίησης του Θείου.

Ο μήνας Ραμαντάν είναι μία χρονική περίοδος κατάλληλη για προσευχή, για καλές πράξεις, για περισσότερο χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους. Η νηστεία έχει σκοπό να βοηθήσει τους Μουσουλμάνους να μάθουν την αυτοπειθαρχία, την εγκράτεια, τη γενναιοδωρία αλλά και την υπομονή. Τους θυμίζει, επίσης, το πόσο υποφέρουν οι φτωχοί, εκείνοι που σπάνια τρέφονται καλά ή δε βρίσκουν το κατάλληλο φαγητό.

Ποια γεύματα περιλαμβάνει το Ραμαζάνι; Τα δύο κύρια γεύματά του είναι το Σουχούρ πριν την ανατολή και το άλλο μετά τη δύση που λέγεται Ιφτάρ. Τα γεύματα αυτά περιλαμβάνουν χουρμάδες, ακολουθώντας το παράδειγμα του Προφήτη Μοχάμεντ. Μετά το Ιφτάρ και μέχρι το Σοχούρ την άλλη μέρα ο καθένας μπορεί να φάει ό, τι επιθυμεί από φαγητό, γλυκά και ποτά, εκτός από αλκοόλ και χοιρινό κρέας (είναι απαγορευμένα από τον Θεό και έχουν αναφερθεί στο Κοράνι).

Μία άλλη όψη στο Ραμαντάν είναι πως μία από τις τελευταίες μονές νύχτες του μήνα είναι η «Λεϊλάτ αλ Καντρ» ή «η Νύχτα του Πεπρωμένου». Είναι η ιερότερη νύχτα του μήνα. Είναι η νύχτα κατά την οποία ο Θεός άρχισε να αποκαλύπτει το Κοράνι στον Προφήτη Μοχάμεντ μέσω του αρχαγγέλου Γαβριήλ. Οι Μουσουλμάνοι μαθαίνουν από το Κοράνι πως να προσεύχονται κατά τη διάρκεια της νύχτας αυτής, αφού τότε είναι καλύτερα από χίλιους μήνες προσευχής. Επιπλέον, οι πιστοί ενθαρρύνονται να διαβάσουν ολόκληρο το Κοράνι κατά τη διάρκεια του μήνα και για αυτό έχει χωριστεί σε 30 ίσα μέρη, όπως οι 30 μέρες του Ραμαζανίου. Όταν η πρώτη φλούδα από τη Νέα Σελήνη γίνει ορατή, ο μήνας του Ραμαντάν λήγει και ξεκινά ο μήνας Σαουάλ. Με το τέλος του Ραμαντάν ξεκινά μία τριήμερη περίοδος που ονομάζεται «Αΐντ αλ Φίτρ», δηλαδή, η «Γιορτή της διακοπής της Νηστείας». Είναι μια χαρούμενη περίοδος, η οποία ξεκινάει με μία ειδική προσευχή νωρίς το πρωί και αργότερα ακολουθούν εορτασμοί, τραπέζια και μοίρασμα δώρων και χρημάτων στα παιδιά. Όταν το Ραμαντάν τελειώνει οι Μουσουλμάνοι δίνουν ως ελεημοσύνη ένα συγκεκριμένο ποσό, που έχει υπολογιστεί ώστε να είναι ικανό να ταΐσει έναν φτωχό της περιοχής για μία ημέρα. Αυτό είναι γνωστό ως «φίτρα» και η σημασία του είναι η υπενθύμιση ότι υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν και πρέπει να τους βοηθήσουμε. Πολλοί επίσης με αφορμή τη γιορτή πληρώνουν την ετήσια Ζακάτ τους (υποχρεωτική ελεημοσύνη) στους έχοντες ανάγκη που είναι το 2,5% επί των ετήσιων σταθερών αποταμιεύσεων.

Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να αναφερθεί πως ο Θεός εξαιρεί κάποια άτομα από τη νηστεία. Ο άρρωστος και ο ταξιδιώτης είναι από αυτούς που εξαιρούνται, αλλά πρέπει μετά τη θεραπεία τους ή το ταξίδι να νηστέψουν τις μέρες που χάσανε. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η εξαίρεση περιλαμβάνει και τις γυναίκες οι οποίες έχουν την μηνιαία τους περίοδο, καθώς και οι γυναίκες οι οποίες κυοφορούν. Επίσης, ο κάθε ένας που αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υγείας (διαβήτης, καρδιά) δικαιολογείται να απέχει όλο το μήνα.

Το Ραμαζάνι, εν κατακλείδι, είναι ένας μήνας πολύ σημαντικός για όλους τους μουσουλμάνους. Είναι η περίοδος της χαράς τους, αλλά τους δίνει και την ευκαιρία να συγκεντρωθούν φίλοι και οικογένειες ώστε να το γιορτάσουν όλοι μαζί. Το περιμένουν με ανυπομονησία διότι είναι ένας μήνας διαφορετικός, ευλογημένος αλλά και γεμάτος από μαθήματα ηθικής ζωής, ξεκινώντας από τη νηστεία, η οποία σε βάζει συνεχώς να σκέφτεσαι τη ζωή των φτωχών χωρίς φαγητό. Είναι ο μήνας της αγάπης και της ένωσης όλων των μουσουλμάνων.

Βιβλιογραφία:

^{1. Ι.Παχουνδάκης, Διαχείριση της Πολιτισμικής και Θρησκευτικής Ετερότητας Βασικά Κείμενα Μελέτης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Αθήνα 2014, σσ.69.}

^{2. Ι.Παχουνδάκης, Διαχείριση της Διαφορετικότητας στους Χώρους Εργασίας, Εθνικό &Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, s.l. 2014, σσ.88.}

^{3. Ι.Παχουνδάκης, Διαχείριση της Διαφορετικότητας στην Εργασία, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Αθήνα 2015, σσ.51.}

^{4. Ι.Παχουνδάκης, Διαπολιτισμικά Μοντέλα Ηγεσίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Αθήνα 2014, σσ.130.}