ΟΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΣΚΕΛΕΤΙΚΩΝ ΜΥΩΝ ΣΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ

Μια σημαντική διεθνής μελέτη, προϊόν συνεργασίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) με τα διακεκριμένα Πανεπιστήμια University of Pennsylvania (USA) και McGill (Canada) καθώς και με την Αμερικανική Εταιρεία Αεροναυτικής και Διαστήματος (NASA) βρίσκεται σε εξέλιξη το τελευταίο διάστημα, με αντικείμενο τις προσαρμογές που υφίστανται οι σκελετικοί μύες κατά την παραμονή στις συνθήκες έλλειψης βαρύτητας του διαστήματος. Μέρος της μελέτης δημοσιεύτηκε πρόσφατα. 

Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη αυτή είχε την εξαιρετική δυνατότητα πρόσβασης και αξιοποίησης ειδικών ερευνητικών δεδομένων από την τελευταία επανδρωμένη αποστολή της NASA στο διάστημα (NASA mission STS-135, Ιούλιος 2011). Διερευνήθηκε πώς οι μύες του σώματος επηρεάζονται κατά την παραμονή για περίπου δύο εβδομάδες στο περιβάλλον μειωμένης βαρύτητας του διαστήματος, όπου δεν επιβαρύνονται για να μεταφέρουν το βάρος του σώματος. Διαπιστώθηκε ότι διάφορα γεγονότα σε κυτταρικό και μοριακό επίπεδο οδήγησαν σε απώλεια μάζας στους μυς των άκρων των πειραματόζωων (ποντικιών), με αποτέλεσμα αυτοί να καταστούν ατροφικοί και πιο αδύναμοι. Ωστόσο, αποκαλύφθηκε ότι όλοι οι μύες δεν αποκρίνονται με τον ίδιο τρόπο στην έλλειψη επιβάρυνσής τους και ότι οι μασητήρες έχουν ιδιαίτερους μηχανισμούς για να διατηρούν τη μάζα και τη δύναμή τους.

Οι πειραματικές συνθήκες της μελέτης προσομοιάζουν με εκείνες της έλλειψης επιβάρυνσης των μυών λόγω π.χ. παρατεταμένης κατάκλισης και περιορισμένης σωματικής δραστηριότητας των ασθενών. Έτσι, η αποκάλυψη των ιδιαιτεροτήτων που έχουν ορισμένοι μύες να ανθίστανται στην ατροφία μπορεί να έχει άμεσες κλινικές εφαρμογές, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης της μυϊκής ατροφίας και διατήρησης της λειτουργικής ικανότητας σε χρονίως πάσχοντες, σε ασθενείς με νευρομυϊκές παθήσεις ή σε ηλικιωμένους, οι οποίοι υφίστανται γενικευμένη απώλεια μυϊκής μάζας και μείωση της λειτουργικής ικανότητας των μυών τους.

Ενδεικτικό της σημασίας που αποδόθηκε στην εν λόγω μελέτη είναι το δελτίο τύπου που εξέδωσε το επίσημο επιστημονικό περιοδικό της Ομοσπονδίας Αμερικανικών Επιστημονικών Εταιρειών Πειραματικής Βιολογίας (Τhe Federation of American Societies for Experimental Biology), που εκπροσωπεί περισσότερους από 120.000 ερευνητές, καθώς και τα σχόλια του Εκδότη του περιοδικού, Gerald Weissmann: 

"Research like this will help humans go farther into space than ever before, but the most profound impact will be here on the ground. The process that causes astronauts' muscles to waste away in space is the same as that which causes inactive people to lose muscle mass on earth. Muscles like those in the cheek may serve as a guide to preserving other muscles, not only against microgravity in space, but also inactivity on Earth."

Η συμμετοχή του ΕΚΠΑ, με βασική συνεισφορά στη μελέτη του μέλους του Εργαστηρίου Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Επ. Καθηγητή Αναστάσιου Φιλίππου, αναδεικνύει για άλλη μια φορά το υψηλό επίπεδο διεθνών συνεργασιών και το επιστημονικό έργο που αναπτύσσει το Πανεπιστήμιο Αθηνών, και ειδικότερα η Ιατρική Σχολή.