Χάρτες της χαμένης ηπείρου στον βυθό της Ν. Ζηλανδίας

Εδώ και εκατομμύρια χρόνια μια τεράστια ήπειρος παραμένει κρυμμένη στο βυθό κάτω από τη Νέα Ζηλανδία.

Η χαμένη ήπειρος της Ζηλανδίας (Zealandia), όπου τριγύριζαν κάποτε δεινόσαυροι μέσα στα πυκνά, αδιάβατα βροχοδάση της, αποσπάστηκε πριν από 85 εκατ. χρόνια και τελικά βυθίστηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό, αλλά νέοι χάρτες επιτρέπουν πλέον στο κοινό να την εξερευνήσει. Το ερευνητικό ινστιτούτο GNS Science έδωσε χθες στη δημοσιότητα τους χάρτες αυτούς που καλύπτουν το σχήμα του ωκεάνιου βυθού και το τεκτονικό προφίλ της Ζηλανδίας, ενώ εγκαινίασε και ένα διαδραστικό ιστότοπο που αφηγείται την προέλευσή της.

Oι χάρτες βοηθούν επίσης στην εξήγηση της θέσης των ηφαιστείων με τις ενίοτε φονικές εκρήξεις της Νέας Ζηλανδίας, των ιζηματογενών λεκανών και άλλων γεωλογικών χαρακτηριστικών, ανέφερε το GNS Science . Άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο μπορούν καθισμένοι στους καναπέδες τους να περιηγηθούν με τη βοήθεια των λάπτοπ τους στη χαμένη ήπειρο μέσω του διαδραστικού ιστότοπου, που παραθέτει διάφορα είδη χαρτών και να εντοπίσουν π.χ. τα αρχαία και σύγχρονα ηφαίστειά της ή να δουν πού εξαπλώνονται ακόμη μεγάλα ρήγματα. «Οι χάρτες αυτοί είναι ένα επιστημονικό ορόσημο, αλλά πέραν τούτου συνιστούν κι έναν τρόπο να γνωρίσουμε το έργο μας σε συναδέλφους, εκπαιδευτικούς και το ευρύ κοινό», είπε ο γεωλόγος δρ Νικ Μόρτιμερ, που συνέταξε με τους συναδέλφους του τους χάρτες. «Τους φτιάξαμε για να δώσουμε μια ακριβή, ολοκληρωμένη και επικαιροποιημένη εικόνα της γεωλογίας της Νέας Ζηλανδίας και της περιοχής του νοτιοδυτικού Ειρηνικού», πρόσθεσε.

Πώς χάθηκε η ήπειρος της Ζηλανδίας

Μια άλλη βυθισμένη ήπειρος είχε ανακαλυφθεί το 2013 ανάμεσα στη Μαδαγασκάρη και την Ινδία, αλλά την ιδέα της ύπαρξης της «Ζηλανδίας» στη συγκεκριμένη περιοχή του πλανήτη της είχε συλλάβει πρώτος ο γεωφυσικός Μπρους Λούγεντικ το 1995. Έκτοτε η ενδελεχής έρευνα της περιοχής των περίπου πέντε εκατ. τ.χλμ, έδιξε ότι δεν πρόκειται για κάποια συστάδα νησιών, αλλά για ένα τμήμα του φλοιού αρκετά μεγάλο και ξεχωριστό, ώστε να μπορεί να καταχωρηθεί επίσημα ως ήπειρος.

Η «Ζηλανδία» -μεγέθους όσο η μισή Ωκεανία - αποτελούσε κάποτε τμήμα της Γκοντουάνα -της υπερηπείρου, τμήματα της οποίας ήταν και η Αφρική και η Νότια Αμερική- , αλλά αποσπάστηκε από αυτήν πριν από 85 εκατ. χρόνια. Στη συνέχεια, εκατομμύρια χρόνια αργότερα, οι τεκτονικές πλάκες της Γης άρχισαν να αναδιοργανώνονται σε μια μακρά περίοδο δραματικών γεωλογικών αλλαγών, κατά την οποία δημιουργήθηκε και το λεγόμενο «Δακτυλίδι της Φωτιάς» του Ειρηνικού, ένα σεισμογενές πέταλο, που περιλαμβάνει τα πιο ενεργά ηφαίστεια του πλανήτη. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου η πλάκα του Ειρηνικού πιστεύεται ότι βυθίστηκε κάτω από τον ηπειρωτικό φλοιό της «Ζηλανδίας», προκαλώντας την απόσπασή της από τις «ρίζες» της και τελικά τη βύθισή της, σύμφωνα με το αμερικανικό κρατικό ερευνητικό ινστιτούτο National Science Foundation. Υπολογίζεται ότι το 94% της Ζηλανδίας είναι σήμερα βυθισμένο, αλλά κάποια τμήματά της σχηματίζουν τη Νέα Ζηλανδία κι άλλα μικρά νησιά.