Πατημασιές Νεάντερταλ δείχνουν παιδιά να παίζουν στην άμμο

Πριν από περίπου 100.000 χρόνια, μια οικογένεια Νεάντερταλ με 36 μέλη, περπάτησε κατά μήκος μιας παραλίας, στη σημερινή νότια Ισπανία, με τα παιδιά να πηδούν και να παίζουν στην άμμο, σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα που ανέλυσε τα απολιθωμένα ίχνη των ποδιών τους.

«Βρήκαμε κάποια σημεία όπου αρκετά μικρά ίχνη εμφανίστηκαν ομαδοποιημένα σε μια χαοτική διάταξη», δήλωσε ο Eduardo Mayoral, παλαιοντολόγος στο Πανεπιστήμιο της Huelva και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, η οποία δημοσιεύθηκε στις 11 Μαρτίου στο περιοδικό «Scientific Reports».

«Υποδηλώνουν το πέρασμα πολύ νεαρών ατόμων, σαν να έπαιζαν ή να περιφέρονταν στην ακτή της πλημμυρισμένης περιοχής» εξηγεί στο Live Science.

Και, όπως υποστηρίζει, τα ίχνη είναι πιθανότατα τα αρχαιότερα αποτυπώματα ανθρώπων του Νεάντερταλ που έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα στην Ευρώπη.

Τον Ιούνιο του 2020, δύο βιολόγοι ανακάλυψαν τα ίχνη στην παραλία Matalascañas, στο Εθνικό Πάρκο Doñana, μετά από μια περίοδο έντονης καταιγίδας και παλίρροιας. Οι βιολόγοι εντόπισαν πρώτα τα απολιθωμένα ίχνη ζώων. Μερικά από τα ίχνη δημιουργήθηκαν πολύ παλιά από μεγάλα ζώα, όπως ελάφια ή αγριογούρουνα. Αργότερα, αφού η ομάδα του Mayoral ανέλυσε τα ίχνη, συνειδητοποίησε ότι μερικά ανήκαν σε Νεάντερταλ περίπου δύο μήνες αργότερα.

«Κανείς δεν αναγνώρισε την ύπαρξη των ανθρωποειδών ίχνων εκείνη την εποχή, τα οποία ανακαλύφθηκαν μόνο από την ομάδα μου δύο μήνες αργότερα, όταν ξεκινήσαμε να μελετάμε λεπτομερώς ολόκληρη την επιφάνεια», αναφέρει ο επιστήμονας.

Η ερευνητική ομάδα αναγνώρισε 87 πατημασιές που εκτιμάται ότι αντιστοιχούν σε 25 ενήλικες και 11 παιδιά. Η επιφάνεια χρονολογείται από την περίοδο του Άνω Πλειστόκαινου, περίπου 106.000 χρόνια πριν. Η ανακάλυψη αρχαίων πέτρινων εργαλείων κοντά στην περιοχή, δείχνουν ότι κατοικήθηκε από τους Νεάντερταλ. Αυτοί οι κυνηγοί-συλλέκτες ζούσαν στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή πριν από 400.000 έως 40.000 χρόνια, ενώ οι πρώτοι σύγχρονοι άνθρωποι (Homo sapiens) έφτασαν εκεί περίπου πριν από 80.000 χρόνια. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα κομμάτια θα μπορούσαν να είναι τα παλαιότερα ίχνη που βρέθηκαν ποτέ στην Ευρώπη.

Τη στιγμή που δημιουργήθηκαν τα ίχνη, η τώρα εκτεθειμένη επιφάνεια φαίνεται να βρισκόταν κοντά στην ακτή. Οι πατημασιές βρίσκονται σήμερα στην παραλία, δημιουργήθηκαν όμως στις όχθες μιας λίμνης ή λιμνοθάλασσας που υπήρχε στο σημείο όταν η ακτή της θάλασσας απείχε μερικά χιλιόμετρα από τη σημερινή θέση της.

«Πιθανώς το νερό δεν θα ήταν φρέσκο, αλλά κάπως υφάλμυρο, καθώς έχουμε βρει στοιχεία για κρυστάλλους θαλασσινού αλατιού (halite) στην επιφάνεια όπου βρίσκονται τα ίχνη», δήλωσε στο Live Science o Mayoral.

Η ομάδα φωτογράφησε εκτενώς τον ιστότοπο με ένα αεροσκάφος και σάρωσε ψηφιακά καθένα από τα απολιθωμένα ανθρώπινα ίχνη σε τρεις διαστάσεις.

Τα μεγέθη και η κατανομή των αποτυπωμάτων υποδηλώνουν ότι έγιναν από μια ομάδα 36 ατόμων Νεάντερταλ που πιθανώς ήταν συγγενείς, συμπεριλαμβανομένων 11 παιδιών και 25 ενηλίκων – 5 γυναίκες, 14 άνδρες και 6 άτομα απροσδιόριστου φύλου.

Οι περισσότεροι από τους ενήλικες υπολογίζεται ότι είχαν ύψος 1,30 έως 1,50 μέτρο, αλλά υπάρχουν και 4 πατημασιές που φαίνεται να ανήκουν σε άτομο με ύψος 1,80 μ. Αυτό είναι ψηλότερο από το συνηθισμένο ύψος των Νεάντερταλ, οπότε η πατημασιά ενδέχεται να έχει γίνει από κοντύτερο άτομο με βαρύ βάδισμα, έγραψαν οι ερευνητές.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα δύο μικρότερα ίχνη, μήκους περίπου 14 εκ., τα οποία πιστεύεται ότι ανήκουν σε ένα παιδί ηλικίας περίπου 6 ετών. Είναι ανάμεσα σε πολλά ίχνη που βρέθηκαν χαοτικά σε ορισμένες περιοχές, πιθανώς επειδή τα παιδιά των Νεάντερταλ έπαιζαν στην άμμο, δήλωσε ο Mayoral.

Η ανάλυση των αποτυπωμάτων δείχνει ότι τα περισσότερα ίχνη βρίσκονται στην άκρη της υδάτινης περιοχής, αλλά τα άτομα που δημιούργησαν τα ίχνη δεν ταξίδεψαν στο νερό, έγραψαν οι ερευνητές.

Οι πατημασιές θα μπορούσαν επίσης να έχουν γίνει από ανθρώπους που αλίευαν στην παραλία ή που κυνηγούσαν υδρόβια πτηνά ή μικρά σαρκοφάγα. Στοιχεία παρόμοιας συμπεριφοράς κυνηγιού και συγκέντρωσης από τους Νεάντερταλ έχουν αναφερθεί και σε άλλους αρχαίους χώρους.

Λίθινα εργαλεία που έχουν προηγουμένως αποδοθεί στους Νεάντερταλ έχουν ανακαλυφθεί σε άλλα σημεία κοντά στην περιοχή, ωστόσο δεν υπήρχαν άμεσες ενδείξεις – όπως οστά ή δόντια – για να επιβεβαιωθεί η παρουσία τους, δήλωσε ο Mayoral.

Αυτό έκανε το απολιθωμένο ίχνος ιδιαίτερα σημαντικό, έγραψαν οι ερευνητές. «Οι βιολογικές και ηθολογικές πληροφορίες των αρχαίων ανθρώπινων ομάδων όταν δεν υπάρχουν υπολείμματα οστών, παρέχονται από τη μελέτη των απολιθωμάτων τους, τα οποία μας δείχνουν ορισμένα στοιχεία για συγκεκριμένες στιγμές της ζωής τους».

Τα ίχνη ήταν «αναμφισβήτητη απόδειξη της ύπαρξης αυτών των ανθρωποειδών στο νότο της Ιβηρικής χερσονήσου και, συγκεκριμένα, σε αυτήν την περιοχή της ακτής της Ανδαλουσίας», δήλωσε ο Mayoral.

Η ανάλυση των τρισδιάστατων εκμαγείων που δημιούργησαν οι ερευνητές υποδεικνύει ότι τα άτομα που άφησαν τα ίχνη παρέμειναν στις όχθες χωρίς να προχωρήσουν σε πιο βαθιά νερά –πιθανότατα ψάρευαν ή αναζητούσαν ζώα για τροφή, είναι η εξήγηση που δίνει ο Μαγιοράλ.