ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΟΣ

Η εισβολή της Ρωσίας πρόδιδε πρόθεση κατάληψης όλης της Ουκρανίας. Δεν επρόκειτο δηλαδή για μια μεγάλη στροφή στην ευρωπαϊκή και την παγκόσμια ιστορία.

Το κύριο χαρακτηριστικό της ήταν η σύγκρουση δύο πολύ διαφορετικών πολιτικά οργανωμένων κοινωνιών: φιλελεύθερες δημοκρατίες εναντίον ενός κεντρικά ελεγχόμενου πολιτικού συστήματος, με διακύβευμα τις προοπτικές του μέλλοντος και το σημερινό αποτύπωμα στην Ιστορία. Η σύγκρουση έχει εντονότατες απάνθρωπες διαστάσεις και μια σοβαρή χειροτέρευση της ποιότητας ζωής στον κόσμο λόγω κυρίως του πληθωρισμού και της επισιτιστικής κρίσης.

Στην Ουκρανία είναι ένας πόλεμος, αλλά στην Ευρώπη και στον κόσμο είναι ένας μεγάλος οικονομικός πόλεμος. Η έρευνα δείχνει ότι η κοινωνική δυσαρέσκεια στην Ευρώπη και στον κόσμο αρχίζει να φουντώνει και θα καταλήξει σε πολιτικές και κοινωνικές ανακατατάξεις.

Η ενέργεια είναι ένα από τα σοβαρά όπλα του Πούτιν. Οι Βρυξέλλες έχουν βάλει ορισμένους στόχους για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2022 (πετρέλαιο) και μέχρι το 2025 για το αέριο. Επίσης έδωσαν οδηγίες για το γέμισμα των αποθηκευτικών χώρων αερίου, που μπορούν να τροφοδοτήσουν την Ευρώπη σε περίπτωση απόλυτης διακοπής των ροών για περίπου τρεις μήνες και τη μείωση της κατανάλωσης κατά 15%.

Όμως, μέχρι σήμερα δεν έχει αλλάξει το υπάρχον σύστημα λειτουργίας της αγοράς ενέργειας στην Ευρώπη και ιδιαιτέρως της ηλεκτρικής ενέργειας και του αερίου. Πρόκειται για ένα σύστημα που έχει μια χρηματιστηριακή βάση αγοράς και ζήτησης ενέργειας με καθημερινές αγοραπωλησίες αλλά και μελλοντικές πράξεις με 476 συμμετέχουσες εταιρείες, όπου βλέπει κανείς όλα τα μεγάλα ονόματα της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Το σύστημα αυτό υποτίθεται ότι αποτυπώνει τα επιπλέον κόστη που δημιουργούν οι ελλείψεις δικτύων σε όλη την Ευρώπη αλλά και τα εθνικά διαφορετικά μείγματα παραγωγής ενέργειας συγχρόνως μαζί με τα χρηματοδοτικά σχήματα που υποστηρίζουν τους συμμετέχοντες. Έχει μάλιστα αποφασιστεί η τελική καθημερινή τιμή της ενέργειας να είναι η τιμή του ακριβότερου παραγωγού. Δηλαδή, σήμερα, αυτού που χρησιμοποιεί αέριο. Απέναντι σε αυτό το σύστημα αντιπαρατίθεται το κεντρικά οργανωμένο ρωσικό σύστημα που χρησιμοποιεί την ενέργεια ως απόλυτο πολεμικό όπλο επιδιώκοντας την απαλλαγή από τις κυρώσεις και την ανάδειξη φιλικότερων πολιτικών αντιπάλων.

Συνεπώς οι αγορές και ο ανταγωνισμός δεν λειτουργούν και δεν πρόκειται να έχουν καμία τύχη μακροπρόθεσμα, αλλά οι Ευρωπαίοι είτε από ιδεοληψία είτε από κοντοφθαλμία και πιέσεις από οικονομικά συμφέροντα έκαναν έξι μήνες (Φον ντερ Λάιεν) να το παραδεχτούν.

Ο ευρωπαϊκός Νότος και ειδικότερα η Ελλάδα έχει προτάσεις: Το ιβηρικό μοντέλο ελέγχου της τιμής δεν έχει πολλά πράγματα αφού περιλαμβάνει μια ανώτατη τιμή με επιδοτούμενη τη διαφορά. Όμως το ελληνικό μοντέλο που έχει ήδη εφαρμοστεί, το οποίο περιλαμβάνει διοικητικό προσδιορισμό των τιμών ανά πηγή και έλεγχο των υπερκερδών, έχει ήδη θετικά αποτελέσματα!

Μπορεί να επικρατήσει (μαζί με εναλλακτικές πηγές) της ρωσικής επίθεσης εφόσον συμπληρωθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο με ποσοτικούς επιμερισμούς και κίνητρα μείωσης της ενέργειας. Έτσι μπορεί να αποκτήσει και αναπτυξιακό χαρακτήρα όπως και νομισματικό χαρακτήρα ελέγχου των τιμών ανοίγοντας την πόρτα εφαρμογής του και χρηματοδότησής του.

Κεντρικά κατευθυνόμενες εχθρικές επιθέσεις μόνο με κεντρικά σχεδιασμένα αμυντικά συστήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 5 Σεπτεμβρίου 2022