Η ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ

Οι εκτιμήσεις μας για το 2023 προσδιορίζουν ένα ρυθμό μεγέθυνσης γύρω στο μηδέν (συν - πλην 1%), ιδιωτική κατανάλωση και ιδιωτικές επενδύσεις επίσης γύρω στο μηδέν, ενώ την παράσταση την σώζουν οι δημόσιες επενδύσεις, αφού αναμένεται να αυξηθούν κατά 7% και η δημόσια κατανάλωση γύρω στο 1%. Τα δεδομένα αυτά είναι συμβατά με ένα πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα γύρω στο -2,5% (από -1,5% το 2022) ως προς το ΑΕΠ και ένα χρέος γενικής κυβέρνησης ως προς το ΑΕΠ στο 171% (από 173% το 2022).

Η γενική εικόνα που αποκτάμε, λοιπόν, παραπέμπει σε μία ελεγχόμενη, συνετή δημοσιονομική διαχείριση, που δεν φαίνεται να επιφυλάσσει σημαντικούς κινδύνους για την εξέλιξη ιδίως των δημόσιων οικονομικών και είναι συμβατή και με την προσπάθεια ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας για το δημόσιο χρέος. Να σημειωθεί ότι στα μεγέθη αυτά έχουν προεξοφληθεί οι δημόσιες ενισχυτικές ενέσεις του 2023 που γνωρίζουμε από τον προϋπολογισμό του 2023 και υποθέτουμε μια σχετικά ομαλή προεκλογική περίοδο, η οποία δε θα καταλήξει σε ένα διαγωνισμό δημοσιονομικών παροχών.

Μάλιστα η πορεία αυτή είναι σύμφωνη και με το γενικό πνεύμα των αναμενόμενων αποφάσεων για τη δημοσιονομική διαχείριση στην Ευρώπη την επόμενη δεκαετία, οι οποίες θα δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην πορεία στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα παρά στην επίτευξη συγκεκριμένων ετήσιων και σκληρών κριτηρίων (3%) για το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμα.

Το κλειδί για να μην ανοίξει η πόρτα του κινδύνου που διατρέχουμε και το οποίο δεν είναι ορατό εκ πρώτης όψεως δεν βρίσκεται λοιπόν στην αναμενόμενη οικονομική εξέλιξη. Βρίσκεται στο εξωτερικό πεδίο (Ουκρανικό, ενεργειακό), αλλά σε ό,τι μας αφορά βρίσκεται στο εσωτερικό πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης.

Εάν εκτοξευτούν οι τοξικές απόψεις πολιτικής αντιπαράθεσης λόγω προεκλογικής έντασης, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να εμπλακεί και η κυβερνητική δημοσιονομική διαχείριση για να καλύψει ενδεχόμενες ελλείψεις σε επιμέρους πολιτικούς χώρους, παρόλο που το οικονομικό επιτελείο ανθίσταται σθεναρά, αφού μέχρι τώρα μόνο ό,τι αφορά τη διάσωση της οικονομίας από την ύφεση και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής από την πληθωριστική πίεση φαίνεται να προκρίνει. Ο ίδιος κίνδυνος ελλοχεύει και στον πολιτικό χώρο της αντιπολίτευσης, η οποία μπορεί να εγκλωβιστεί σε μία υποσχετική ανέδοξη πλατφόρμα που εάν δοθεί ευκαιρία να υλοποιηθεί, θα αποτελούσε μία ουσιαστική οικονομική οπισθοδρόμηση.

Να σημειωθεί μάλιστα ότι η τοξικότητα δεν είναι απαραίτητο ότι επιλέγεται αλλά ενίοτε απλώς προκύπτει, και παίζει ρόλο και η τυχαιότητα. Ας μην ξεχνάμε ότι οι εκλογές θα είναι τουλάχιστον διπλές, αυξάνοντας κατακόρυφα την πολιτική ένταση. Εάν προστεθούν και οι εξ Ανατολών κίνδυνοι που θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν σε ευαίσθητα χρονικά διαστήματα (μεταβατικό διάστημα), προκύπτει ένα χαρτοφυλάκιο κινδύνου που η διαχείρισή του χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή το α΄ εξάμηνο του 2023.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Η Καθημερινή, 8 Ιανουαρίου 2023