ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΝΑΙ ΣΕ ΝΕΑ ΜΕΘΟΔΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Το νομοσχέδιο για την Παιδεία, που παρουσίασε η Υπουργός κ. Νίκη Κεραμέως περιλαμβάνει την επαναφορά των «δύσμοιρων» Λατινικών, που έρχονται και παρέρχονται… Είναι βέβαιο ότι η επαναφορά αυτή ικανοποιεί όλους τους σκεπτόμενους και πεπαιδευμένους πολίτες και τους ώριμους και συγκροτημένους μαθητές, που επιλέγουν τις Ανθρωπιστικές Σπουδές και έχουν εκφραστεί, πολλοί από αυτούς, με επιστολή τους στην Υπουργό.

Το μάθημα των Λατινικών καταργήθηκε για τις εισαγωγικές εξετάσεις στα Ανώτατα Ιδρύματα από την προηγούμενη κυβέρνηση με το σκεπτικό ότι οι υποψήφιοι δεν κερδίζουν τίποτα από τη διδασκαλία τους αποστηθίζοντας κάποια κείμενα. Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι η διδασκαλία των Λατινικών στο σχολείο πάσχει. Η θεραπεία της όμως είναι εφικτή, ενώ η κατάργησή της είναι επιβλαβής για την παιδεία των νέων. Το πρόβλημα αυτό δεν θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί σύμφωνα με την λαϊκή ρήση «πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι!» αλλά με αναθεώρηση της μεθόδου διδασκαλίας και των διδακτικών εγχειριδίων βάσει της πλούσιας διεθνούς βιβλιογραφίας. Εξάλλου, η διδασκαλία της λατινικής γλώσσας θα πρέπει να συνδυάζεται με την αντίστοιχη του διαχρονικού ελληνορωμαϊκού πολιτισμού, που θεμελίωσε την Ευρώπη και την πολιτισμική ταυτότητα των πολιτών της.

Θα αναρωτηθούν πολλοί τί προσφέρουν τα πολυσυζητημένα Λατινικά στους νέους. Θα μπορούσε να γράψει κανείς σελίδες απαντώντας στο ερώτημα, θα περιοριστώ όμως σε μια όσο το δυνατόν περιεκτική και διαφωτιστική απάντηση.

Η ευρωπαϊκή λογοτεχνία ανατράφηκε για πολλούς αιώνες με τα κείμενά της λατινικής λογοτεχνίας και είναι αυτή που μας διδάσκει πώς προήλθε η λογοτεχνία της Δυτικής Ευρώπης. Χωρίς αυτήν δεν θα υπήρχαν οι ρωμανικές γλώσσες και λογοτεχνίες. Ο Λατίνος βρίσκεται στη ρίζα του Ευρωπαίου και ο Έλληνας βρίσκεται αντίστοιχα στη ρίζα του Λατίνου, ο οποίος έγινε γέφυρα απ’ όπου πέρασε στη Δύση η ελληνική παράδοση. Οι ρίζες της Ευρώπης είναι ελληνορωμαϊκές. Οι δύο λαοί ανήκουν στην ίδια πνευματική κοινότητα. Ο ρωμαϊκός κόσμος είναι από πολλές απόψεις η συνέχεια του ελληνικού, ενώ και οι δυο τους, μαζί με το Χριστιανισμό-παρατηρεί ο ακαδημαϊκός καθηγητής Θ. Παπαγγελής-αποτελούν τον συνταγματικό χάρτη της Δύσης.

«Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις» γράφει ο ποιητής μας, αλλά αν θελήσουμε να ερμηνεύσουμε σε βάθος τους όρους Ρωμανία και Ρωμιοσύνη - τόνιζε ο αλησμόνητος καθηγητής Φ.Ι. Κακριδής - αυτοί μας παραπέμπουν στη ρωμαϊκή διάσταση της βυζαντινής αυτοκρατορίας.

Εξάλλου, ο καθηγητής της Ιταλικής Λογοτεχνίας και γνωστός φιλόσοφος Νούτσιο Όρντινε στο βιβλίο του με τίτλο στην Ελληνική «Η χρησιμότητα του άχρηστου» μπαίνει βαθιά στη λογική, που επικρατεί στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κερδοσκοπική πραγματικότητα, που στηρίζεται στη λατρεία της χρησιμότητας της γνώσης της συνδεδεμένης με την αγορά εργασίας. Η λογική αυτή του κέρδους υπονομεύει τους θεσμούς στα σχολεία, στα Πανεπιστήμια και μοιραία οδηγεί στην υπονόμευση των Ανθρωπιστικών Σπουδών και ουσιαστικά των θεμελιωδών ανθρωπίνων αξιών. Σε συνέντευξή του στην Αθήνα είχε τονίσει χαρακτηριστικά ότι : με τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις πολλές χώρες προσπαθούν να «επαγγελματοποιήσουν» τα προγράμματα σπουδών στα σχολεία και στα πανεπιστήμια. Δεν αντιλαμβάνονται ότι η υποταγή της Παιδείας και της εκπαίδευσης στις απαιτήσεις της αγοράς είναι μια ήδη χαμένη μάχη. Σήμερα, δυστυχώς, θεωρούνται «άχρηστες» οι γνώσεις που δεν ευνοούν τα κέρδη. Όταν θα χαθούν και οι τελευταίοι γνώστες των Αρχαίων Ελληνικών και Σανσκριτικών, κανείς δεν θα είναι πλέον σε θέση να αποκωδικοποιήσει μια επιγραφή ή να μεταφράσει μια περγαμηνή. Θα αναγκαστούμε να κλείσουμε τις βιβλιοθήκες και τα μουσεία με τρομακτικές συνέπειες για τη δημοκρατία και την ελευθερία.

Στην Ελλάδα, χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα τελευταία χρόνια έγιναν προσπάθειες χωρίς αποτέλεσμα, για ενίσχυση των κλασικών γραμμάτων στη μέση εκπαίδευση. Στη Γαλλία, ο Υπουργός Παιδείας Ζαν Μισέλ Μπλάνκερ στην κυβέρνηση του Ε. Μακρόν αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του, δήλωσε : «κορυφαία προτεραιότητα για τις μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση είναι η ενίσχυση της διδασκαλίας των Λατινικών και των Αρχαίων Ελληνικών στο σχολείο, γιατί από τις γλώσσες αυτές προέρχεται ο πολιτισμός μας. Πρέπει να σταματήσουμε να πιστεύουμε πως η μελέτη τους βαθαίνει τις κοινωνικές διαφορές. Αντίθετα, είναι εργαλεία βελτίωσης για όλους». Η απόφαση σήμερα της Ελληνίδας Υπουργού Παιδείας εμπνέεται από το ίδιο ευρωπαϊκό πνεύμα και επικροτεί την άποψη ότι η κλασική αρχαιότητα αλλά και όσοι σύγχρονοι συγγραφείς εντρυφούν σε αυτήν, προσφέρουν έργο σημαντικό στη σύγχρονη κοινωνία, που δοκιμάζεται από την παγκόσμια κρίση.

Ας πιστέψουμε τελικά όλοι οι ευρωπαίοι ότι τα παραδείγματα του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού δεν έχουν αξία μουσειακή, αλλά δύναμη διδακτική και αξία διαχρονική, που δεν θα έπρεπε να αγνοούνται ή να υποβαθμίζονται σε μια εποχή που μοιάζει να έχει φθάσει στα όριά της.