Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΥΠΟΤΙΜΗΣΗΣ
Η μακροοικονομική προσαρμογή, που επιχειρούν πολλές Ευρωπαϊκές οικονομίες, επιφυλάσσει ένα κεντρικό ρόλο στις εξαγωγές. Η τόνωση των εξαγωγών προϋποθέτει την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας, που διαβρώθηκε τα χρόνια που προηγήθηκαν της κρίσης. Το εργαλείο που θα επιφέρει πιο σύντομα την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και που ταυτόχρονα έχουν υπό τον έλεγχό τους οι χώρες, είναι η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία, η υποτίμηση της οποίας μπορεί να προκύψει από μείωση του μοναδιαίου κόστους εργασίας (ULC).
Η πτώση του ULC, όμως, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να οφείλεται σε μεταβολές στη διάρθρωση της οικονομίας. Έτσι, η συρρίκνωση ενός τομέα, στον οποίο η παραγωγικότητα και οι μισθοί είναι σε χαμηλά επίπεδα, είναι δυνατό να οδηγήσει σε αύξηση της συνολικής μέσης παραγωγικότητας της εργασίας και των μέσων μισθών, με τρόπο τέτοιο ώστε το ULC να μειώνεται, ακόμα κι αν δεν υπάρχει μεταβολή της παραγωγικότητας ή του μισθού σε κάποιο μεμονωμένο τομέα. Επομένως, οι επιπτώσεις των μεταβολών στη σύνθεση της οικονομίας δύνανται να κάνουν ανακριβή την εκτίμηση αναφορικά με την πραγματική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και, κατ’ επέκταση την επιτυχία της προσαρμογής.
Ο Darvas (2012) δημοσίευσε πριν λίγες μέρες μια μελέτη στην οποία αξιολογείται η σημασία των αλλαγών στη σύνθεση της οικονομίας (compositionaleffect) στις συνιστώσες της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας για 24 Ευρωπαϊκές χώρες. Για την ανάλυσή του λαμβάνει υπόψη 11 βασικούς τομείς της οικονομίας καθώς και 13 επιμέρους τομείς του μεταποιητικού τομέα. Για την ποσοτικοποίηση της επίπτωσης των μεταβολών στη σύνθεση της οικονομίας συγκρίνει τα πραγματικά μεγέθη με υπολογισμένα σταθερής στάθμισης μεγέθη (Πίνακας 1).
Από τη σύγκριση της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας για το σύνολο της οικονομίας, όπως αυτή που εξάγει η Eurostat (δηλαδή της πρώτης στήλης του Πίνακα 1) με την πραγματική ισοτιμία για τον επιχειρηματικό τομέα, [1] που χρησιμοποιεί σταθερή στάθμιση (δηλαδή της προτελευταίας στήλης του πίνακα), φαίνεται ότι η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Εσθονία, το Ην. Βασίλειο και η Ελλάδα εμφανίζουν αξιοσημείωτη διαφορά μεταξύ των δύο δεικτών (μεταξύ 6 και 10 ποσοστιαίων μονάδων). Αυτό σημαίνει πολύ απλά, ότι ο πρώτος δείκτης υπερεκτιμά τη βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα που έχουν επιτύχει οι εν λόγω χώρες.
Πίνακας 1. Επίπτωση των μεταβολών στη σύνθεση της οικονομίας στην Πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία.
| Πραγματική Συναλλαγματική Ισοτιμία (βασιζόμενη στο ULC) | |||||
Χώρα | Σύνολο οικονομίας | Επιχειρηματικός τομέας | ||||
| Πραγματικά μεγέθη | Σταθερής στάθμισης μεγέθη | Compositional effect | Πραγματικά μεγέθη | Σταθερής στάθμισης μεγέθη | Compositional effect |
Αυστρία | 2,9 | 2,3 | 0,7 | -0,1 | 0,1 | -0,1 |
Βέλγιο | 2,0 | 1,6 | 0,4 | -0,4 | -0,9 | 0,5 |
Βουλγαρία | 12,3 | 14,5 | -1,9 | 13,6 | 14,6 | -0,9 |
Τσεχία | -7,6 | -4,5 | -3,3 | -7,9 | -4,5 | -3,6 |
Δανία | -1,7 | -0,4 | -1,3 | -4,1 | -2,3 | -1,9 |
Εσθονία | -7,4 | -5,1 | -2,5 | -2,3 | -0,4 | -1,9 |
Φινλανδία | 2,0 | 1,8 | 0,3 | 2,3 | -0,2 | 2,5 |
Γαλλία | 0,0 | -1,0 | 1,0 | 0,1 | -1,2 | 1,3 |
Γερμανία | 0,5 | -0,2 | 0,7 | 0,1 | 0,4 | -0,3 |
Ελλάδα | -7,0 | -4,7 | -2,5 | 0,1 | -0,7 | 0,9 |
Ουγγαρία | -18,3 | -13,5 | -5,6 | -13,6 | -8,3 | -5,8 |
Ιρλανδία | -12,9 | -7,6 | -5,7 | -18,0 | -14,0 | -4,7 |
Ιταλία | -1,3 | 0,5 | -1,8 | -1,5 | -1,6 | 0,1 |
Λετονία | -15,9 | -14,5 | -1,7 | -11,5 | -11,4 | -0,1 |
Λιθουανία | -9,2 | -10,8 | 1,8 | -9,8 | -11,9 | 2,4 |
Ολλανδία | -1,5 | -3,0 | 1,5 | -2,4 | -2,8 | 0,4 |
Πολωνία | -16,9 | -15,6 | -1,5 | -18,0 | -17,2 | -1,0 |
Πορτογαλία | -1,5 | -1,0 | -0,5 | -0,3 | -1,9 | 1,7 |
Ρουμανία | -14,7 | -11,1 | -4,1 | -8,3 | -7,3 | -1,0 |
Σλοβακία | 6,6 | 4,9 | 1,6 | 4,2 | 6,2 | -1,9 |
Σλοβενία | 2,8 | 2,7 | 0,1 | 1,3 | 0,4 | 1,0 |
Ισπανία | 11,5 | -13,9 | 2,8 | -10,5 | -11,0 | 0,5 |
Σουηδία | -2,1 | -2,5 | 0,4 | -3,2 | -4,2 | 1,0 |
Ην. Βασίλειο | -9,8 | -8,2 | -1,7 | -5,6 | -3,0 | -2,7 |
Στη συνέχεια μετράται η επιτυχία κάθε μιας από τις 24 χώρες όσον αφορά στους στόχους της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται τα βασικά στοιχεία που διαμορφώνουν την πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία: το προϊόν, η απασχόληση, τα εξαγωγικά μερίδια, η παραγωγικότητα και η εξέλιξη των μισθών σε σύνδεση με την απασχόληση και τις ώρες εργασίας. Για τα τρία πρώτα χρησιμοποιούνται τα πραγματικά δεδομένα, ενώ για τα δύο τελευταία κάνει χρήση των μεγεθών έπειτα από σταθερή στάθμιση. Η κάθε χώρα, για κάθε έναν από τους πέντε δείκτες, βαθμολογείται πρώτον σύμφωνα με τη σταθερότητα που επέδειξε ο δείκτης από το 2008 κι έπειτα (μικρότερη πτώση είναι προτιμότερη) και δεύτερον σύμφωνα με την αύξησή που σημείωσε το ίδιο διάστημα (μεγαλύτερη αύξηση είναι προτιμότερη).
Τα αποτελέσματα συνοψίζονται στον Πίνακα 2. Οι χώρες που κατακτούν τις πρώτες θέσεις είναι η Πολωνία, το Βέλγιο, η Γερμανία, η Αυστρία και η Γαλλία. Οι χώρες που αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη πρόκληση όσον αφορά στην προσαρμογή που πρέπει να επιτύχουν, κατακτούν εμφανώς χαμηλότερες θέσεις, με την Πορτογαλία και την Ιρλανδία να βρίσκονται στη 10η και 12η θέση αντίστοιχα, την Ιταλία και την Ισπανία στην 13η και 15η, ενώ η Ελλάδα εμφανίζει το χειρότερο συνολικό σκορ. Ωστόσο, η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία κατέχουν πολύ υψηλές θέσεις στο δείκτη των εξαγωγικών μεριδίων, σε αντίθεση με την Ελλάδα, που κατακτά την προτελευταία θέση. Αξιοσημείωτο είναι, τέλος, το γεγονός ότι η Φινλανδία, μια χώρα που θεωρείται ότι έχει εύρωστα μεγέθη, στη συνολική επίδοσή βρίσκεται μια μόλις θέση πάνω από την Ελλάδα.
Πίνακας 2. Κατάταξη των χωρών με βάση τη σταθερότητα και την εξέλιξη των 5 δεικτών.
Θέση | Χώρα | Προϊόν | Παραγωγικότητα | Απασχόληση | Εξαγωγικά μερίδια | Απασχόληση/ μισθός* χρόνος εργασίας | Συνολικό σκορ |
1 | Πολωνία | 100 | 89 | 100 | 86 | 71 | 89 |
2 | Βέλγιο | 67 | 67 | 88 | 66 | 93 | 76 |
3 | Γερμανία | 59 | 49 | 93 | 78 | 97 | 75 |
4 | Αυστρία | 71 | 66 | 92 | 52 | 94 | 75 |
5 | Γαλλία | 68 | 69 | 78 | 66 | 84 | 73 |
6 | Τσεχία | 61 | 58 | 72 | 68 | 98 | 72 |
7 | Ολλανδία | 62 | 61 | 72 | 76 | 85 | 71 |
8 | Σουηδία | 62 | 46 | 78 | 65 | 90 | 68 |
9 | Σλοβακία | 70 | 52 | 73 | 55 | 87 | 68 |
10 | Πορτογαλία | 67 | 72 | 47 | 72 | 66 | 65 |
11 | Λιθουανία | 39 | 47 | 35 | 98 | 100 | 64 |
12 | Ιρλανδία | 72 | 81 | 12 | 79 | 75 | 64 |
13 | Ιταλία | 52 | 54 | 74 | 44 | 89 | 63 |
14 | Ην. Βασίλειο | 50 | 49 | 64 | 74 | 68 | 61 |
15 | Ισπανία | 61 | 82 | 21 | 77 | 56 | 60 |
16 | Ρουμανία | 60 | 75 | 32 | 90 | 38 | 59 |
17 | Βουλγαρία | 81 | 91 | 27 | 91 | 0 | 58 |
18 | Ουγγαρία | 46 | 3 | 75 | 68 | 94 | 57 |
19 | Δανία | 48 | 46 | 39 | 65 | 65 | 52 |
20 | Σλοβενία | 47 | 43 | 50 | 46 | 68 | 51 |
21 | Λετονία | 19 | 55 | 3 | 80 | 89 | 49 |
22 | Εσθονία | 13 | 8 | 30 | 88 | 87 | 45 |
23 | Φινλανδία | 38 | 35 | 58 | 0 | 66 | 39 |
24 | Ελλάδα | 14 | 39 | 21 | 18 | 75 | 33 |
Πηγή: Darvas (2012)
Σημείωση: Ως βέλτιστη επίδοση θεωρείται το 100 και ως χείριστη το 0.
Βιβλιογραφία:
Darvas, Z. (2012) Compositional effects on productivity, labour cost and export adjustment,Bruegel Policy Contribution 2011/11, June.
[1] Ο δείκτης αυτός προτιμάται διότι δεν περιλαμβάνει τον αγροτικό, τον κατασκευαστικό και τον τομέα των ακινήτων.
* Κάθε κείμενο που δημοσιεύεται στο InDeep Analysis εκφράζει και βαραίνει αποκλειστικά τον συντάκτη του. Οι αναλύσεις που δημοσιεύονται δεν συνιστούν συμβουλές για οποιουδήποτε είδους δραστηριότητα. Το InDeep Analysis δεν δεσμεύεται από τις πληροφορίες, τις απόψεις και τις αναλύσεις που δημοσιεύονται στην ψηφιακή πλατφόρμα του, και δεν φέρει απολύτως καμία ευθύνη για αυτές.