ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ

Η αβεβαιότητα και οι προσδοκίες επηρεάζουν αποφασιστικά την πορεία της ανάκαμψης και πηγάζουν από το αίσθημα εμπιστοσύνης των πολιτών. Γι αυτό η αντιπολιτευτική και συμπολιτευτική ρητορεία συνήθως στοχεύει σε αυτήν.

Η αβεβαιότητα του COVID περιλαμβάνει μία σειρά από υγειονομικά ζητήματα όπως την έκταση των μολύνσεων, τις νέες μεταλλάξεις, τη θνησιμότητα, τη σχέση εμβολιασμών και μολύνσεων, τον χρόνο ανάπτυξης φαρμάκων και την αποτελεσματικότητα των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης.

Στην οικονομική πλευρά θα πρέπει κανείς να αποτιμήσει τη βραχυχρόνια επίπτωση στην οικονομία (ζήτηση και προσφορά), τις απαιτούμενες πολιτικές για την αντιμετώπισή της, την ταχύτητα ανάκαμψης και τέλος τις επιπτώσεις στην κατανάλωση, τις επενδύσεις και στον τρόπο που επηρεάζεται η οικονομική ζωή (εξ αποστάσεως εργασία, αναδιοργάνωση των οικονομικών δραστηριοτήτων κ.τ.λ.).

Την τελευταία εβδομάδα στην Ελλάδα προστέθηκε και ο καύσωνας με τις πυρκαγιές που έρχονται να αυξήσουν την αβεβαιότητα όσον αφορά τις συμπεριφορές των ατόμων και των επιχειρήσεων ενώ συγχρόνως θίγουν κυρίως τομείς δραστηριότητας όπως είναι η προμήθεια ειδών και πρώτων υλών, ο τουρισμός (ελκυστικότητα της Αθήνας κ.τ.λ.).

Είναι πολύ παλιά διαπίστωση ότι η αβεβαιότητα επιδρά αρνητικά στην κατανάλωση. Και όταν η κατανάλωση υποφέρει τότε και η παραγωγή του ΑΕΠ υποφέρει, γιατί η κατανάλωση έχει το μεγάλο μερίδιο στη διαμόρφωσή του. Με λίγα λόγια υψηλή αβεβαιότητα κάνει τα ευρωπαϊκά και ελληνικά νοικοκυριά να δαπανούν λιγότερα και αυτό έχει υφεσιακή επίδραση.

Αλλά η αβεβαιότητα δεν επηρεάζει μόνο την κατανάλωση. Επηρεάζει και τις επιχειρήσεις που με τη σειρά τους σχεδόν ενστικτωδώς μειώνουν τις επενδύσεις και την απασχόληση. Συγκεκριμένα η υψηλή αβεβαιότητα μειώνει έντονα τις δαπάνες των νοικοκυριών ενώ ταυτοχρόνως μειώνει τη διάθεση των νοικοκυριών να επενδύουν σε στοιχεία που φέρουν κίνδυνο (μετοχές κ.τ.λ.). Πολύ πρόσφατες έρευνες οικονομολόγων έχουν μάλιστα δείξει ότι ενώ η αύξηση της αβεβαιότητας μειώνει κατευθείαν την κατανάλωση (πολυτελή αγαθά, πάσης φύσεως υπηρεσίες, τουριστικά πακέτα, εκπαίδευση) δεν κάνει το ίδιο και στις προσδοκίες που αλλάζουν αρκετά δύσκολα για την πορεία της οικονομίας, πράγμα που είναι το επόμενο κρίσιμο θέμα που πρέπει να παρακολουθήσουμε .

Παράλληλα επηρεάζεται η επενδυτική συμπεριφορά τους αρνητικά απέναντι στα επικίνδυνα επενδυτικά στοιχεία και θετικά ως προς τις επενδύσεις σε ακίνητα! Έτσι έχουμε μία καλή πρόσθετη εξήγηση, εκτός από την ποσοτική χαλάρωση, γιατί ο τομέας των ακινήτων στην Ελλάδα και σε όλον τον κόσμο δεν επλήγη στην πανδημία και σταθεροποίησε τις οικονομίες.

Πάντως η αβεβαιότητα θα αυξηθεί όμως μόνο εάν αυξηθούν οι θάνατοι και όχι μόνο από τις μολύνσεις και αυτό ευτυχώς δεν έχει συμβεί μέχρι τώρα. Οι προσδοκίες εξάλλου εξαρτώνται από πλέον μακροπρόθεσμους παράγοντες (Ευρώπη, διεθνής ανάκαμψη, πολιτική σταθερότητα) που δεν έχουν μεταβληθεί ή έχουν επηρεαστεί ακόμα και θετικά. Έτσι μέχρι στιγμής (βλέπε και σχετικούς δείκτες στον ΟΤ) η πορεία της οικονομίας βρίσκεται, όπως εκτιμούσαμε τον τελευταίο μήνα, στη φάση της ανάκαμψης.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 9 Αυγούστου 2021