Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Οι εξαγγελίες στη ΔΕΘ στην αρχή του φθινοπώρου πάντοτε αποτέλεσαν ένα σημείο καμπής στην πολιτική της χώρας. Γνωρίζουμε βέβαια ότι οι πολίτες εκτρέφουν δυσφορία, εδώ και αρκετά χρόνια, για την πορεία των πραγμάτων (λάθος κατεύθυνση). Πάντοτε οι άνθρωποι έχουν μια προσδοκία καλύτερης εξέλιξης αλλά η διαχρονική δυσφορία είναι δικαιολογημένη.

Η κυβέρνηση της ΝΔ ήρθε το 2019 και συνέχισε το 2023 με κύρια, επιτυχημένη, αποστολή να επανισορροπήσει την οικονομία. Οι πολίτες όμως που έχουν δεχτεί το μνημονιακό εισοδηματικό σοκ (διαθέσιμο ιδιωτικό εισόδημα, πραγματικές τιμές) με μείωση 33% βρίσκονται σε θέση αναμονής για την αποκατάσταση των ζημιών αυτών και την αύξηση της συμμετοχής της εργασίας στην οικονομία. Μάλιστα οι ζημιές (πραγματικότητα και προσδοκίες) «μεγαλώνουν» όταν γίνονται διεθνείς συγκρίσεις.

Μέχρι τώρα η πορεία ανάκτησης των ζημιών είναι σταθερή αλλά λόγω COVID και πληθωρισμού βραδυπορεί, έχοντας αποζημιώσει μέχρι το 2024 περίπου το ένα τρίτο από αυτές. Μάλιστα με τη Θεσσαλονίκη δίνεται έμφαση σε κρίσιμους τομείς (στέγη, οικογένεια, γιατροί κ.λπ.) στο πλαίσιο μιας στοχευμένης πολιτικής ενίσχυσης των εισοδημάτων, μπαίνοντας ξανά στα παπούτσια της αντιπολίτευσης, αποφεύγοντας, αν του το επέτρεπε το ευρωπαϊκό δημοσιονομικό σύμφωνο, γενναίες οριζόντιες ενέργειες.

Το ευρύτερο περιβάλλον δεν είναι πάντοτε φιλικό. Η γεωστρατηγική διάσταση (δαπάνες άμυνας), η περιβαλλοντολογική (το πακέτο Daniel έχει μέγεθος κόστους τουλάχιστον δύο φορές το κόστος της Θεσσαλονίκης), η τεχνολογική, η πληθυσμιακή (υγεία) εξέλιξη δημιουργούν συνεχώς (COVID, ενέργεια) νέες προκλήσεις και απαιτήσεις σε κοινωνικούς πόρους. Μάλιστα η δεκαετής προοπτική είναι αρκετά δύσκολη όταν λάβεις υπόψη σου και την παγκόσμια μακροχρόνια υποτονική εξέλιξη.

Έτσι διοικώντας μια οικονομία, μεσαίας και χαμηλότερης ειδίκευσης, άρα χαμηλής παραγωγικότητας και μεσαίων και χαμηλών αμοιβών, που αναρρώνει από μια πτώχευση, δύσκολα μπορεί να επιτύχεις άλματα βελτίωσης.

Άρα η βραχυχρόνια και μεσομακροπρόθεσμη οικονομική πολιτική θα πρέπει να έχει στόχους σε δύο επίπεδα: τη σταθεροποίηση και σημαντική βελτίωση των εισοδημάτων που δεν θα οδηγούν σε απώλεια της ανταγωνιστικότητας (βραχυχρόνιο και μεσοχρόνιο επίπεδο) και τις παρεμβάσεις στο μεσομακροπρόθεσμο επίπεδο (εξωτερική χρηματοδότηση, μείωση συστηματικού κινδύνου, Ταμείο Ανάκαμψης) που θα βελτιώνουν την παραγωγικότητα και διεθνή ανταγωνιστικότητα παράλληλα με την ορθολογική βελτίωση του τραπεζικού συστήματος και τη θεραπεία ανταγωνιστικών παρεκκλίσεων.

Οι εξαγγελίες της Θεσσαλονίκης παγιώνουν κατά τρόπο συνεπή το πρώτο επίπεδο πολιτικής και αγγίζουν το δεύτερο, όπου βέβαια σοβαρό ρόλο έχουν και οι έκτακτες συνθήκες και η τυχαιότητα, με το κοστοβόρο υπόβαθρο των γεωστρατηγικών να παραμένει.

Η καταναλωτική όμως εμπιστοσύνη στην Ελλάδα παραμένει πτωτική όπως αμέσως μετά τις εκλογές του 2023. Θα αναταχθεί η αντίληψη του κόσμου για την πορεία των οικονομικών μας (οικονομία, εισοδήματα); Είναι συζητήσιμο. Οι πολίτες ενδιαφέρονται για τον μεταϋλιστικό προβληματισμό αλλά πιέζονται από την οικονομική καθημερινότητα και εκεί είναι στραμμένη η προσοχή τους.

Με δεδομένο λοιπόν τον σημαντικό ρόλο του δημόσιου τομέα στη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας θα απαιτηθεί από εδώ και πέρα: α) προσεκτική και συστηματική βελτίωση της εισοδηματικής κατάστασης, β) βελτίωση της αποτελεσματικότητας διοίκησης και εφαρμογής των ρυθμιστικών παρεμβάσεων, γ) προσεκτικός σχεδιασμός (και επανασχεδιασμός) των μακροπρόθεσμων παρεμβάσεων (Παιδεία, επενδύσεις) στην οικονομία, ο οποίος οδηγεί και στις περισσότερες και καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Εάν δεν δοθεί μια παρόμοια ουσιαστική προοπτική, οι πολίτες θα αναζητήσουν να βρουν (ή νομίζουν ότι θα βρουν) στο πολιτικό στερέωμα τις λύσεις που αναζητούν, και αυτό θα αποδειχθεί ένα καινούργιο σοβαρό πρόβλημα.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 9 Σεπτεμβρίου 2024