Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΝΑΤΑΡΑΧΗ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ

Η αρχή του Φεβρουαρίου επεφύλασσε την χειρότερη εβδομάδα για την αμερικανική αγορά κεφαλαίων από τις αρχές του 2016 και επεκτάθηκε σε όλες τις αγορές παγκοσμίως. Το πανηγύρι της ανόδου της μεταβλητότητας στους χρηματιστηριακούς δείκτες είχε αρχίσει από τον προηγούμενο μήνα. Δηλαδή μόλις έγιναν γνωστά τα τελευταία καλά νέα για την αμερικανική οικονομία: η αγορά εργασίας είχε βελτιωθεί περαιτέρω, η ζήτηση παρέμενε υψηλή, ο πληθωρισμός είχε συγκινηθεί με ανοδική τάση. Έτσι ο νέος διοικητής της Fed ήταν μάλλον βέβαιο ότι θα έφερνε την άνοδο των αμερικανικών επιτοκίων του Ιουνίου νωρίτερα στον Μάρτιο δίνοντας μία δυνατή ανοδική ώθηση στον επιτοκιακό κύκλο που αναμενόταν από καιρό. Οι πωλήσεις άρχισαν από τα ομόλογα και επεκτάθηκαν στις μετοχές πρώτα στις ΗΠΑ και μετά στις υπόλοιπες αγορές.

Η μεταβλητότητα πέρασε και στο Ελληνικό χρηματιστήριο επηρεάζοντάς το αρνητικά.

Οι εκτιμήσεις λένε ότι η μεταβλητότητα ήρθε για να μείνει αφού ο ανοδικός επιτοκιακός κύκλος θα την πυροδοτεί. Βεβαίως εάν συνεχιστεί εντονότερα, τότε η άνοδος των επιτοκίων πιθανόν να πάρει κάποια αναβολή. Όμως προς το παρόν δεν προβλέπεται μία βαθύτερη κρίση που θα επεκταθεί και στην πραγματική οικονομία. Για να συμβεί αυτό απαιτούνται τουλάχιστον δύο υφεσιακά τρίμηνα (στην Αμερικανική οικονομία). Υπάρχουν ορισμένες αρνητικές ενδείξεις από την κατεύθυνση αυτή (η πτώση των μετοχών μπορεί να μειώσει την κατανάλωση) αλλά δεν έχουν ακόμη μετουσιωθεί σε πραγματικότητα. Είμαστε μακριά από το 2008. Όμως υπάρχει μία πηγή κινδύνου που πιθανόν είναι η βαθύτερη αιτία του κινδύνου. Δεν διαθέτουμε ως οικονομική πολιτική πλέον επαρκή μέσα πολιτικής για να αντιδράσουμε σε περίπτωση νέας κρίσης. Αυτό όμως θα το αναλύσουμε σε ένα άλλο σημείωμα.

Εδώ θα θέλαμε να επισημάνουμε ένα σημείο ενδιαφέροντος για εμάς. Φαίνεται ότι το παράθυρο ευκαιρίας που είχε ανοίξει την περίοδο 2014 – 2017 για να συμμετάσχουμε στο διεθνές πάρτι ρευστότητας αρχίζει και κλείνει. Η Ελληνική εσωστρέφεια που ξεκίνησε το 2015 για να κλείσει τον Ιούνιο του 2017 με το κλείσιμο της 2^ης αξιολόγησης (και ενδεχομένως να ξανάνοιξε τώρα με την εσωτερική πολιτική ένταση) μας στέρησε πολύτιμες ευκαιρίες για να ενισχύσουμε την χειμαζόμενη εσωτερική ρευστότητα.

Από εδώ και πέρα, όπως είχαμε τονίσει και στο προηγούμενο σημείωμά μας, μόνο με τις απολύτως επιβεβλημένες εξόδους στις αγορές μπορούμε να συνεχίσουμε. Η προοπτική της ένταξης σε Προληπτική Γραμμή Πίστωσης ή σε κάποιας μορφής προγράμματος μειώνει σοβαρά τους κινδύνους στην Ελληνική οικονομία αφού τον κίνδυνο αρχίζουμε πάλι να προσέχουμε. Την προσοχή την χρειαζόμαστε πλέον περισσότερο από ότι το χρειαζόμασταν πριν ένα μήνα αφού και η εσωτερική ένταση και ο εξωτερικός κίνδυνος έχουν αρχίσει να αυξάνονται.

1^η δημοσίευση: Εφημερίδα "Ελευθερία του Τύπου" της Κυριακής (Εκτάκτως το Σάββατο 17/02/2018)