ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ

Όταν δόθηκε το 2015 στη δημοσιότητα η United Nations Agenda 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και το πώς πρέπει να μετασχηματιστεί ο κόσμος (ως εξέλιξη των Millennium Development Goals του 2000) ο κόσμος δεν είχε πλήρως κατανοήσει την έκταση και τη σημασία της. Οι περισσότεροι συνέδεαν τις νέες αυτές έννοιες κυρίως με τους στόχους δημιουργίας και διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος και δεν αντιλαμβάνονταν ότι οι έννοιες αυτές επεκτείνονται στο σύνολο της ανθρώπινης δραστηριότητας. Στην πραγματικότητα όμως η βιώσιμη ανάπτυξη στοχεύει στο να συναντήσει τις ανάγκες της παρούσας γενεάς, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την ικανότητα των μελλοντικών γενεών να εκπληρώνουν τις δικές τους ανάγκες.

Αναμφισβήτητα η εξωγενής κρίση του κορωνοϊού έχει θέσει σε επαναδιαπραγμάτευση τους βασικούς στόχους της κοινωνίας, διότι απλούστατα επιβαλλόταν η διάσωση των παρουσών γενεών, για να δοθεί η δυνατότητα στις μελλοντικές να υπάρξουν. Ως αποτέλεσμα επελέγη, με συνοπτικές διαδικασίες, η πολιτική του δανεισμού από το μέλλον άρα και η διόγκωση του παρόντος επιπέδου χρεών. Όμως, η επιλογή αυτή υπερδιόγκωσε τη σχέση χρέους και ΑΕΠ σε όλον τον κόσμο, με αποτέλεσμα να τίθεται το ερώτημα της επιστροφής στους αυστηρότερους δημοσιονομικούς κανόνες. Στην πραγματικότητα όμως δεν ήταν μόνο η πανδημική κρίση που έθεσε το θέμα της επιστροφής στους κανόνες. Είναι η συγκυρία της ύπαρξης των δύο επάλληλων κρίσεων (2008 και 2020), που δημιούργησε μια ιδιαίτερη επιβάρυνση στην σχέση ΑΕΠ και χρέους σε όλες σχεδόν τις ανεπτυγμένες χώρες. Συνολικά, έχει περιοριστεί η δυνατότητά μας να αντιμετωπίσουμε μια νέα κρίση που δεν μπορούμε να φανταστούμε τον χαρακτήρα της.

Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Σταθερότητας, προσδιόριζε το μίγμα νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής που κυριάρχησε στην ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική από το 1997 μέχρι και το 2012, δημιουργώντας μία αλληλοσυσχέτιση στόχων που αφορούσαν δημοσιονομικά ελλείμματα, δημοσιονομικό χρέος και τη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ. Όταν ουσιαστικά ο Μάριο Ντράγκι δήλωσε το “whatever it takes” το 2012 έθεσε υπό αμφισβήτηση την ορθοδοξία του Συμφώνου Σταθερότητας και βεβαίως έσωσε το ευρωπαϊκό πολιτικό οικοδόμημα. Το ερωτηματικό που δημιουργείται είναι εάν οι πολιτικές συντηρητικές δυνάμεις που ηττήθηκαν τότε, θα επιχειρήσουν να επιβάλλουν τις απόψεις τους ξανά σήμερα, δεδομένου ότιέχουν επανεμφανιστεί οι συνθήκες εμφάνισης μίας νέας κρίσης χρέους (υπερχρέωση συν ανοδικός πληθωρισμός).

Σήμερα βέβαια εκ των πραγμάτων, τα βασικά όρια που προβλέπονταν από το ΣΣΑ έχουν γίνει αναχρονιστικά ενθυμήματα παλαιότερων στόχων και πολιτικών. Όμως δεν είναι αυτός ο σοβαρός λόγος να αναθεωρηθούν τα όρια αυτά. Είναι η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης που θέτει τα νέα ζητήματα με πολλές διαστάσεις, οι οποίες μαζί με τους στόχους της περιβαλλοντολογικής σταθερότητας περιλαμβάνει τις έννοιες της διατηρήσιμης διακυβέρνησης και πολιτικής, της συμπεριληπτικότητας στην ανάπτυξη (μείωση φτώχειας κ.τ.λ.), την επίδραση και μεταβολή των ανθρώπινων συμπεριφορών και βεβαίως στόχους μίας δυναμικής μεγέθυνσης που θα βελτίωναν το επίπεδο ποιότητας της ανθρώπινης ύπαρξης. Να σημειωθεί μάλιστα ότι η ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα όλων σχεδόν των αποκλίσεων έχει, τοποθετήσει παρόμοιους στόχους στο επίκεντρο του πολιτικού προβληματισμού της ευρωπαϊκής ζωής.

Έτσι λοιπόν οι έννοιες της βιώσιμης ανάπτυξης δε φαίνεται να είναι συμβατές με τον Προκρούστη των δημοσιονομικών κανόνων ιδίως όταν έχουν καθολική εφαρμογή και για τις 27 χώρες.

Ταυτοχρόνως το νέο οικονομικό περιβάλλον που εμφανίζεται την επόμενη δεκαετία στην ευρωπαϊκή ήπειρο θα χαρακτηρίζεται από χαμηλούς ρυθμούς μεγέθυνσης, χαμηλές αποδόσεις κεφαλαίων και σχετικά χαμηλά επιτόκια με ένα πληθωρισμό ελαφρά αυξημένο σε σχέση με τα επίπεδα της προηγούμενης δεκαετίας.

Αυτό το μακροοικονομικό περιβάλλον απαιτεί την ανάγκη μίας συνεχούς παρουσίας δραστηριότητας των κεντρικών τραπεζών, ενώ θα συνοδεύεται από νέους δημοσιονομικούς κανόνες σταθερότητας έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η ζητούμενη μακροοικονομική σταθερότητα.

Εάν οι κανόνες αυτοί λάβουν υπόψη τους σύνθετους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης οδηγούμαστε να φανταστούμε ότι θα επικρατήσει ένα πλαίσιο κανόνων που θα βρίσκεται αρκετά μακριά από τη γνωστή αυστηρότητα. Στα καθ’ ημάς αυτό μεταφράζεται ενδεχομένως σε θετικά πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα, που όμως θα απέχει από το 3% που τόσο ταλαιπώρησε την ελληνική κοινωνία την προηγούμενη δεκαετία. Παραμένει ανοικτός ο τρόπος υπολογισμού των ορίων αυτών, εάν δηλαδή θα συμπεριληφθούν οι πράσινες επενδύσεις κ.τ.λ. Η πολιτική μάχη τώρα αρχίζει για το 2023.

Πρώτη δημοσίευση: Οικονομικά Χρονικά, ν. 174, Οκτ.-Δεκ. 2021, σ. 30-31.

* Κάθε κείμενο που δημοσιεύεται στο InDeep Analysis εκφράζει και βαραίνει αποκλειστικά τον συντάκτη του. Οι αναλύσεις που δημοσιεύονται δεν συνιστούν συμβουλές για οποιουδήποτε είδους δραστηριότητα. Το InDeep Analysis δεν δεσμεύεται από τις πληροφορίες, τις απόψεις και τις αναλύσεις που δημοσιεύονται στην ψηφιακή πλατφόρμα του, και δεν φέρει απολύτως καμία ευθύνη για αυτές.

www.YouGoCulture.com

Online διαδραστική πλατφόρμα προβολής του πολιτισμού των Ελλήνων σε ολόκληρο τον κόσμο.

Μπες στο www.act4Greece.gr Επίλεξε τη ∆ράση YOU GO CULTURE

Κάνε τη δωρεά σου με ένα κλικ στο

ΘΕΛΩ ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΩ

ή με απ’ ευθείας κατάθεση ή μέσω internet, phone και mobile banking.

Πρόγραμμα Crowdfunding

Βιβλία & Συμμετοχή σε Συλλογικές Εκδόσεις