ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΕΝΑ ΑΘΕΑΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

Η φιλία ως διέξοδος λογισμών κρυφών

Η φιλία είναι ευλογία. Ξεκινάω έτσι επιγραμματικά με έναν κοινότυπο ορισμό το σημερινό αφήγημα εν είδει ψυχογραφήματος. Ευλογία όχι μόνο για τις στιγμές συμπαράστασης, συνδρομής σε δύσκολες καταστάσεις, στήριξης στην πορεία σου.

Αλλά και για έναν άλλο ακόμα λόγο που θα ονόμαζα αντικατοπτρισμό με ιδιαίτερη, όμως, έννοια και σημασία. Όχι της εξαπατήσεως ότι κάτι υπάρχει ενώ δεν υπάρχει, αλλά ενός καθρεφτίσματος πραγμάτων που συμβαίνουν σε εσένα χωρίς να τολμάς να τα ομολογήσεις.

Ξαφνικά, ανακαλύπτεις ότι συμβαίνουν και σε άλλους, ακόμα και στις καλύτερες οικογένειες ! Εσύ, όμως, σα να έχεις μπροστά σου ένα σήμα απαγορευτικό που σου στερεί την εξαγόρευση και σε κάνει να πιστέψεις πως μόνο σε σένα συμβαίνουν όλα αυτά που συλλογίζεσαι και τότε «από τον πολύ συλλογισμό χάνεις και τον λογαριασμό».

 Ανακουφίζεσαι, γιατί δεν νοιώθεις μόνος, ασυντρόφευτος σε αυτόν τον δαίδαλο των σκέψεων και των συλλογισμών. Νοιώθεις ευγνώμων όταν ο άλλος σου εμπιστεύεται μύχια αισθήματα και σε κάνει κοινωνό των ανησυχιών του, των απογοητεύσεων, των αδυναμιών και των ελπίδων του. Όπως συνέβη με την αποστολή  χειρόγραφων σελίδων εκλεκτού φίλου από ένα «αθέατο» στους άλλους ημερολόγιό του. Τον ευγνωμονώ γι΄ αυτό. Τις παραθέτω ευθύς αμέσως με την άδειά του για το κοινό καλό που μπορεί να προκύψει από αυτή την επικοινωνία δύο φίλων[1].

Λογισμοί και υπολογισμοί

Σε μια εποχή όπου όλα εξελίσσονται γρήγορα, σχεδόν με ταχύτητες φωτός, αισθάνεσαι μεγαλώνοντας, ότι οι ρυθμοί  αντιδράσεώς σου επιβραδύνονται. Λειτουργείς με ρυθμούς υπαγορεύσεως αν όχι απαγορεύσεως να κινηθείς πιο γρήγορα. Σαν να έχεις μπει σε μία διαδικασία slow motion μεταφραζόμενο ως «τα ζώα μου αργά»! Πού οι παλιοί ρυθμοί  σου που δεν σε πρόφθαιναν οι άλλοι και εσύ έτρεχες, για να μην πω κάλπαζες σαν άτι ιπποδρομίου. Τώρα διαπιστώνεις ότι δεν αποδίδεις τόσο, σου λείπει η γρηγοράδα της αντίδρασης. Κοντοστέκεσαι, δεν προσπερνάς. Δυσκολεύεσαι ακόμη να συγκεντρωθείς σε αυτό που κάνεις. Η προσοχή σου διασπάται και ζητάς ευκαιρίες να ξεφύγεις από αυτό που κάνεις. Να δεις και εκείνο, να δεις και το άλλο. Στεναχωριέσαι και θέλεις να τα παρατήσεις, να παραιτηθείς , να συμβιβαστείς με τις αρρυθμίες  σου.

Ίσως είναι η στιγμή που πρέπει να ξαναρχίσεις πάλι να ξαναμαθαίνεις μια καινούρια αλφάβητο, να προσαρμόζεσαι στις νέες σου δυνατότητες. Ίσως χρειάζεται ένας αλφαβητισμός για το μέλλον σου. Με τις νέες συνθήκες, με τις νέες δυνατότητες σου, αυτής της στιγμής, κι όχι της άλλης, της προηγούμενης. Είπα αλφαβητισμός για να υπαινιχθώ ένα πρόγραμμα της UNESCO. Πιο σωστό θα ήταν αλφα-βημα-τισμός. Γιατί εδώ χρειάζεται step by step, βήμα-βήμα μια καινούργια περπατησιά που ξαναμαθαίνεις να βαδίζεις, αλλιώς θα μείνεις στάσιμος και θα κλαίς. Κλαίγοντας σαν σε αρχαίο στάσιμο αρχαίας τραγωδίας την μοίρα σου.

Μια αμερικάνικη προστακτική σου ψιθυρίζει: «προσαρμόσου ή πεθαίνεις» (adapt or die) και εσύ ασφαλώς δεν θέλεις να τελειώνεις, να πεθάνεις. Θέλεις να ζεις, να ζεις τη στιγμή ξέροντας ότι κάποια στιγμή θα πεθάνεις. Δεν θέλεις να ζεις σαν να πέθανες ήδη. Να ζεις με τις δυνατότητες της στιγμής αλλά όλες. Έστω με κάποιες εκ-πτώσεις αλλά όχι με πτώσεις.  Ει δυνατόν ... Και κυρίως με ειρήνη με τον εαυτό σου. Μην τον πολεμάς. Μην ζητάς από αυτόν τα παραπανίσια. Δεν έχει να στα δώσει, θα στα δώσει όλα, όσα έχει. Αυτή πρέπει να είναι η τέχνη σου και η τεχνική σου από εδώ και πέρα. Μην απαιτείς παραπάνω. Στο κάτω κάτω ο εαυτός σου σ’ έδωσεν το ωραίο ταξίδι…  Σαν δέντρο πολυκαιρινό ας πεθάνει όρθιο  όταν έρθει η ώρα του. Αυτήν την ώρα την ορίζει και την καλωσορίζει άλλος, ο Άλλος. Εσύ βαδίζεις και προχωρείς. Προς ώρας ούπω ήλθεν η ώρα σου.

Εσύ από μόνος σου σε αυτό το θέμα δεν μπορείς να κάνεις και πολλά πράγματα. Δεν τολμάς και ούτε πρέπει να έχεις τέτοια αιτήματα αναστολής λόγω ποικίλων δικαιολογιών. Ποιους λόγους άλλωστε μπορείς να προτάξεις; Ο πειρασμός είναι εδώ, μπορεί να περιμένει σαν ένας τελευταίος πειρασμός. Να ξέρεις, όμως, ότι παρατάσεις και ζαβολιές με την κλεψύδρα… δεν χωρούν.

Γνωρίζεις καλά ότι «ο Κύριος που σε έπλασε σου έδωσε μετρημένες ημέρες και περιθώρια ζωής» (Σοφία Σειράχ 17, 1). Στο νου σου όμως, έρχεται η μορφή του βασιλιά του Ιούδα Εζεκία (725-697 π.Χ.) που έκλαψε γοερά όταν ο προφήτης Ησαΐας του ανήγγειλε τον επερχόμενο θάνατό του. Απευθυνόμενος στον Θεό του εξέθεσε έναν εν επιτομή απολογισμό του βίου του. Δεν φαίνεται όμως να του ζήτησε κάτι εκπεφρασμένα.  Απλά του είπε να θυμηθεί. «Μνήσθητι Κύριε, ως επορεύθην ενώπιον σου μετά αληθείας, εν καρδία αληθινή, και τα αρεστά ενώπιον σου εποίησα˙ και έκλαυσεν  Εζεκίας κλαυθμώ μεγάλω».

Τότε συνέβη το εξής καταπληκτικό. «Εγένετο λόγος Κυρίου προς Ησαΐαν λέγων˙ Πορεύθητι και ειπόν Εζεκία˙ Τάδε λέγει Κύριος ο Θεός Δαυίδ του πατρός σου. Ήκουσα της προσευχής σου και είδον τα δάκρυα σου. Και ιδού προστίθημι προς τον χρόνον σου δεκαπέντε έτη» (Ησαία 38, 3-5). Στον βασιλιά Εζεκία δόθηκε παράταση. Κάτι που εμείς δεν θα μπορούσαμε ούτε και να το διανοηθούμε ότι θα τολμούσαμε να το ζητήσουμε. Παρ’ όλο ότι μπαίνει κι αυτό ως ένας τελευταίος πειρασμός στο παιχνίδι… «διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον» όπως ωραία το διατύπωσε ο ποιητής μας Κ. Καβάφης.

Πάντα θα είχαμε κάποια επείγοντα να τελειώσουμε αν είχαμε χρόνο, αν είχαμε τις δυνάμεις. Το γε νυν… έχουμε αυτά που έχουμε, ζούμε τις στιγμές που μας παραχωρούνται. Δεν «πάμε σαν άλλοτε», όπως έλεγε και το γνωστό τραγούδι, «πάμε σαν τώρα…» ζώντας την ατέλεστη των πραγμάτων τελειότητα (Γρηγόριος Νύσσης).

Πίνακας κειμένου: Σχολικοί Φίλοι, του Nikolay Bogdanov-Belsky (Ρώσος ζωγράφος, 1868-1945).