ΤΕΣΣΕΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΚΠΛΗΞΗ

Στις αρχές του 2023 είχαμε διαμορφώσει την εικόνα ότι η παγκόσμια οικονομία οδηγούνταν σε μία ομαλή προσγείωση με τον πληθωρισμό να μειώνεται και την ανάπτυξη να διατηρείται σε ικανοποιητικό επίπεδο. Όμως στη συνέχεια η μεγάλη εικόνα άλλαξε και προστέθηκε η επιμονή του πληθωρισμού και η χρηματοπιστωτική αστάθεια. Παρατηρείται βέβαια μία σχετική μείωση του πληθωρισμού, κυρίως λόγω της βελτίωσης των γραμμών ανεφοδιασμού, αλλά όχι τόσο έντονη και μάλιστα η αγορά εργασίας, όπως αναμενόταν εξάλλου, παραμένει εξαιρετικά σφικτή. Οι τιμές στην ενέργεια και στα τρόφιμα εξακολουθούν να τροφοδοτούνται από τον πόλεμο παρόλη την καθοδική τους φορά και η παγκόσμια στρατηγική αβεβαιότητα παραμένει. Ταυτοχρόνως ο φόβος της χρηματοπιστωτικής αστάθειας έχει επικαθίσει αφού τα επιτόκια των κεντρικών τραπεζών διατηρούνται σε αυξητικό μονοπάτι, η ανάληψη ευθύνης κινδύνου από τις κεντρικές τράπεζες και τις δημοσιονομικές αρχές έχει διογκωθεί, άρα τα περιθώρια χειρισμού μελλοντικών κρίσεων έχουν δυσκολέψει και ο μη τραπεζικός τομέας που χαρακτηρίζεται από άγνωστες διαστάσεις είναι μία πηγή κινδύνου που μπορεί να δημιουργήσει κύματα αβεβαιότητας διαφορετικών εντάσεων αναλόγως των προβλημάτων που θα εμφανιστούν: χρηματοδότηση ακινήτων, διοικητική χρηματοοικονομική αποτυχία.

Στο γενικό αυτό κλίμα θα πρέπει να προστεθεί η από μακρού αναμενόμενη λόγω εγκλεισμού Covid κοινωνική δυσφορία, η οποία όμως έρχεται να συναντήσει την πληθωριστική διάβρωση των οικογενειακών εισοδημάτων αλλά και τη διόγκωση του αισθήματος του κοινωνικού αποκλεισμού.

Η μελλοντική εξέλιξη περνάει μέσα από τέσσερα σενάρια από τα οποία το ένα (καταστροφικό σενάριο) συνδέεται με μία αρνητική συγκυρία μείωσης του ρυθμού μεγέθυνσης, υπερδιόγκωσης χρεών και χρηματοπιστωτικής κρίσης. Με αυτό όμως δεν θα ασχοληθούμε περισσότερο αφού θεωρούμε δεδομένο ότι η διαδικασία ανόδου των επιτοκίων θα είναι πολύ προσεκτική και συνεπώς δίνουμε πολύ μικρές πιθανότητες να συμβεί.

Δίπλα του βρίσκεται το δεύτερο σενάριο που οδηγεί σε μία μη διατηρήσιμη προοπτική βαθύτερης και επιμηκέστερης ύφεσης. Οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες συρρικνώνονται ταχύτερα (του ήδη παρατηρούμενου) χρηματοπιστωτικού σφιξίματος, τα επιτόκια αυξάνονται τουλάχιστον για μία πρόσθετη μονάδα (ήδη αναμένεται 0,25 στις ΗΠΑ και τρεις αυξήσεις των 0,25 στην Ευρώπη) λόγω κυρίως της επιμήκυνσης των πληθωριστικών πιέσεων. Η οικονομία οδηγείται στα επίπεδα του 1,2% για το 2023 με προοπτική να μειωθεί στο 0,4% το 2024.

Το τρίτο σενάριο παραπέμπει σε μία καλύτερη εικόνα όπου ο αποπληθωρισμός ενισχύεται με αποτέλεσμα το 2023 ο παγκόσμιος ρυθμός μεγέθυνσης να προσεγγίζει το 2,1% αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι το 2024 ο ρυθμός μεγέθυνσης κινείται υψηλότερα, γύρω στο 1,9%.

Τέλος, το βασικό (τέταρτο) σενάριο είναι αρκετά καλύτερο: 2,8% για το 2023 και το σημαντικότερο 0,4% για το 2024. Οι ανεπτυγμένες οικονομίες θα έβλεπαν ακόμα μικρότερο ρυθμό 1,3% που αντιπαραβάλλεται με το 3% της προηγούμενης πενταετίας. Η Ελλάδα όμως κάνει την έκπληξη και πάλι με υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από αυτόν των ανεπτυγμένων οικονομιών(!) για το 2023 έχοντας θετικά πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα στο δρόμο για την επενδυτική βαθμίδα!

Πρέπει να συμφωνήσουμε ότι η ελληνική οικονομική πολιτική ενίσχυσης της ζήτησης που ακολουθήθηκε το 2023 αποδίδει. Πάντως τα καθήκοντα της νέας κυβέρνησης θα είναι αρκετά σύνθετα διότι οι παρόντες κίνδυνοι πλήττουν κυρίως το επόμενο έτος.

Πηγή: εφημερίδα Τα Νέα, 24 Απριλίου 2023