"ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΗ" ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ

Στις αίθουσες διδασκαλίας και στα αμφιθέατρα σε πολλές χώρες καταγράφονται αλλαγές, καθώς η νέα γενιά φοιτητών δημοσιογραφίας και μέσων ενημέρωσης «καλείται» να αναστοχαστεί για τις επιλογές της σταδιοδρομίας τους, αφού τόσο το ίδιο το επάγγελμα, όσο και οι παραδοσιακές επιχειρήσεις του κλάδου προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές και τεχνολογικές αλλαγές και το νέο θεσμικό περιβάλλον που δημιουργείται. Θα μπορούσε αυτή η νέα γενιά που σπουδάζει τα μέσα ενημέρωσης να αλλάξει την ίδια τη φύση της δημοσιογραφίας;

Σε μια εποχή που το επικοινωνιακό πεδίο πλήττεται από την οικονομική κρίση, η δημοσιογραφία έχει ήδη εισέλθει στο «Γαλαξία» της «συμμετοχικής δημοσιογραφίας» και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (τα πρόσφατα συμβάντα στις Βρυξέλες το επιβεβαιώνουν), οι δημοσιογράφοι τείνουν να συρρικνωθούν σ’ ένα ρόλο του απλού προμηθευτή των γεγονότων. Το κυρίαρχο ερώτημα που επομένως αναδύεται είναι, εάν η σύγχρονη δημοσιογραφία καθίσταται περιττή και κατ’ επέκταση ποιος θα ήθελε να γίνει δημοσιογράφος στις μέρες μας. Ποιος αλήθεια κάτω από αυτές τις συνθήκες θα ήθελε να δεσμεύσει το μέλλον του σε έναν κλάδο που έρχεται αντιμέτωπος με δυσοίωνες προοπτικές όπως τεράστια οικονομικά προβλήματα και χαμηλή αξιοπιστία;

Για κάθε συζήτηση που ξεκινά κανείς για το μέλλον της δημοσιογραφίας, το ερώτημα που έρχεται αμέσως στο μυαλό είναι: ποιο είναι το νέο μοντέλο για τη δημοσιογραφία;  Ή καλύτερα τι πρέπει να κάνει το νέο μοντέλο της δημοσιογραφίας σε έναν κόσμο, όπου ο μέσος πολίτης όλο και συχνότερα αντιμετωπίζει τη δημοσιογραφία ως μια υπηρεσία που παρέχεται κατά κανόνα δωρεάν (ή τουλάχιστον, επιχορηγείται από κάποιον άλλο).

Τα τελευταία χρόνια, πληθαίνουν τα άρθρα στο διεθνή τύπο, στα ακαδημαϊκά έντυπα και στα συνέδρια που αναφέρονται στο μέλλον των μέσων ενημέρωσης και της δημοσιογραφίας. Μια πρόταση έχει αρχίσει να αναδύεται, η οποία όχι μόνο αναταράσσει τα κύματα στον τομέα της δημοσιογραφίας – αλλά έχει και τη δυνατότητα να επαναπροσδιορίσει τον τρόπο με τον οποίο «καταναλώνουμε» και «μοιραζόμαστε» τα μέσα ενημέρωσης.

Πρόκειται για την ανάδειξη μιας  νέας μορφής δημοσιογραφίας πιο ολοκληρωμένης, αφού ο δημοσιογράφος θα πρέπει να είναι σε θέση όχι μόνον να καλύπτει τα θέματα, αλλά και να τα παράγει χρησιμοποιώντας όλες τις διαθέσιμες τεχνολογίες. Για ένα υποπεδίο αυτής της -ας την αποκαλέσουμε- «πολυδύναμης δημοσιογραφίας» η δημοσιογραφία αποτελεί το σημείο αναφοράς πάνω στο οποίο μπορεί κανείς να δημιουργήσει περιεχόμενο, που απευθύνεται σε επιχειρήσεις και υπηρεσίες που μπορούν να αποφέρουν χρήματα. Αντί να χρησιμοποιείται η δημοφιλής οπτική της δημοσιογραφίας ως ένα είδος επαγγελματικής δημόσιας υπηρεσίας ή λειτουργήματος, που πρέπει να προσφέρεται στους πολίτες του κόσμου – η πολυδύναμη δημοσιογραφία προσφέρει την ευκαιρία να σκεφτούμε τη δημιουργία και παραγωγή περιεχομένου με επιχειρηματικά πλέον κριτήρια. Καθώς αποκτά δημοτικότητα, το πεδίο αυτό έχει επίσης τη δυνατότητα να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο βρίσκουμε και «καταναλώνουμε» τις πληροφορίες, και τελικά να αλλάξει το επικοινωνιακό – ενημερωτικό περιβάλλον της διαδικτυωμένης κοινωνίας του 21^ου αιώνα.

Η νέα δημοσιογραφία απαιτεί την αξιοποίηση - συνέργεια καινοτόμων προσεγγίσεων:  της ανταλλαγής πληροφοριών, της διευκόλυνσης του διαλόγου, της συμπαραγωγής γενικότερα της είδησης, της έξυπνης ομαδοποίησης και επιμέλειας των ειδήσεων, των απεικονίσεων των δεδομένων και της περαιτέρω αναζήτησης στοιχείων. Κοντολογίς, απαιτεί αφενός νέες μορφές συνεργασιών, και αφετέρου δυναμικά και εξωστρεφή πανεπιστημιακά προγράμματα ανοικτά τόσο στη θεωρία, όσο και στην πρακτική.