ΜΙΑ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (1897) ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Στο βασιλικό περιβάλλον του νεοκλασικού πανέμορφου κτηρίου του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, Ιδρύματος Βούρου - Ευταξία, σε τεράστιες αίθουσες, με αντικείμενα μοναδικής αξίας, εκτίθεται η συλλογή της καθηγήτριας και πρ.πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου Ισμήνης Κριάρη. Αν και η ίδια δεν είναι ιστορικός, αισθάνεται , όπως ομολογεί στην εισαγωγή για την έκθεση που επιμελήθηκε, ότιόποιος έρχεται σε επαφή με τους ανθρώπους της Κρήτης αντιλαμβάνεται ότι το ενδιαφέρον μας για την ιστορία του τόπου μας είναι ανεξάρτητο από τυπικές περγαμηνές. Οι ρίζεςτης Ισμήνης Κριάρη είναι κρητικές και η συλλογή της αφιερώνεται στη μνήμη των γονιών της, που έζησαν – όπως γράφει – με το Κρητικό πέλαγος στα μάτια τους.

Στην εισαγωγήτου καταλόγου της έκθεσης, με υπογραφή της Ισμήνης Κριάρη, μετά από ένα σύντομο χρονολόγιο ακολουθεί  η κάλυψη των γεγονότων της Κρητικής Επανάστασης από τον Ευρωπαϊκό περιοδικό τύπο, καθώς αυτά είχαν λάβει μεγάλη δημοσιότητα ιδιαίτερα στον Ευρωπαϊκό περιοδικό τύπο των χωρών που, ως προστάτιδες Δυνάμεις ( Γαλλία, Μ.Βρετανία, Ρωσία, Ιταλία, Γερμανία και Αυστροουγγαρία) είχαν παίξει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της Κρητικής ιστορίας. Το ενδιαφέρον του περιοδικού τύπου για τις εξελίξεις δικαιολογείται από τους εξής λόγους : 1. Απετέλεσαν μια από τις τελευταίες και πλέον κρίσιμες περιόδους του Ανατολικού ζητήματος και της «αποσυνθέσεως» του Οθωμανικού κράτους. 2. Δημιούργησαν μεγάλο ενδιαφέρον στην κοινή γνώμη των Ευρωπαϊκών χωρών λόγω του ανταγωνισμού των Μεγάλων Δυνάμεων στην περιοχή για την πρόσδεση της Κρήτης στο άρμα τους και τον έλεγχοτων βασικών διόδων στη Μεσόγειο 3. Οι Δυνάμεις υπεστήριζαν ότι η επέμβασή τους είχε ανθρωπιστικούς στόχους και αποσκοπούσε στην προστασία του άμαχου Χριστιανικού και Μουσουλμανικού πληθυσμού, όπως επίσης και των δικών τους πολιτών. 4.Η αποστολή πολλών πολεμικών πλοίων των Δυνάμεων στην Κρήτη και η συμμετοχή τους στα πολεμικά γεγονότα, με κυριότερο τον βομβαρδισμό του Ακρωτηρίου, απετέλεσε ένα πρωτοφανές γεγονός για την διπλωματία των Ευρωπαϊκών χωρών και προκάλεσε πολλές αρνητικές αντιδράσεις. 5. Στην Επανάσταση αυτή έπαιξε σημαντικό ρόλο ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που η επαφή του με την ευρωπαϊκή διπλωματία στην Κρήτη ήταν το «σχολείο», που τον προετοίμασε για την μετέπειτα ιλιγγιώδη πολιτική του σταδιοδρομία, και 6. Τα γεγονότα της Κρήτης προκάλεσαν και γενικότερη περιέργεια για έναν τόπο , ο οποίος χαρακτηριζόταν από συνεχείς επαναστάσεις , ιδιαίτερη ομορφιά και έντονο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Με την αρθρογραφία αυτή και την συνοδευτική εικονογράφηση καλλιεργήθηκε ένα πραγματικό «φιλοκρητικό» πνεύμα στην Ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, το οποίο έπαιξε ρόλο στην τελική εξέλιξη του Κρητικού ζητήματος. Εξάλλου, γενικότερος ήταν ο προβληματισμός σχετικά με τον κίνδυνο πανευρωπαϊκής ανάφλεξης, την ανάγκη να τηρηθεί η ειρήνη στην Ανατολή, στις βλέψεις των χωρών σχετικά με την Κρήτη και το «Ανατολικό ζήτημα».

Στη συνέχεια της εισαγωγής αυτής καταγράφεται το περιεχόμενο των ενοτήτων της συλλογής. Όλες οι ενότητες συνοδεύονται από σημαντικές αναφορές Ελλήνων και ξένων συγγραφέων στα γεγονότα (Σολωμός, Παλαμάς, Σουρής, Καζαντζάκης, Μαβίλης, Πρεβελάκης, Έλλη Αλεξίου, αλλά και Βίκτωρ Ουγκώ, Ιούλιος Βερν,ΖυγιάΓιοκάλπ).

Σε δέκα ενότητες εκτίθενται τεκμήρια από την Επανάσταση του 1866, του 1897, το στρατόπεδο του Ακρωτηρίου, τα ξένα εκστρατευτικά σώματα στην Κρήτη, την αναχώρηση των Ελληνικών δυνάμεων για την Κρήτη,, τις πολεμικές επιχειρήσεις, τα δεινά του πολέμου,  και τον βομβαρδισμό του Ακρωτηρίου. Οι ενότητες αναφέρονται,εξάλλου, στον Οθωμανικό στρατό και στόλο,   στην ανακήρυξη της αυτονομίας της Κρήτης , στο Κρητικό τοπίο και τους ανθρώπους, και τέλος στην Κρητική Πολιτεία και την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, καθώς και στην θριαμβευτική εκλογή του Ελευθερίου Βενιζέλου ως πρώτου βουλευτή Χανίων.

Ο εμπεριστατωμένος και κατατοπιστικός κατάλογος της έκθεσης της συλλογής αποτελεί μια καλαίσθητη, πολυτελή έκδοση του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, με εξαιρετική φωτογράφιση και επεξεργασία εικόνων από τον Γιώργο Μαστρογιάννη και εκτύπωση από τις Γραφικές Τέχνες «Λειμών».

Σε μια περίοδο εορτασμού της επετείου της Επανάστασης του 1821, που δίνει την ευκαιρία στους Έλληνες για αυτογνωσία και αυτοκριτική, έρχεται η πολύτιμη συλλογή της καθηγήτριας Ισμήνης Κριάρη για την τελευταία Κρητική Επανάσταση του 1897 σε μια εντυπωσιακή έκθεση , που αναδεικνύει τη συνέχεια του μοναδικού ηρωισμού των Ελλήνων, προσφέροντας την περηφάνια αλλά και την  ελπίδα ότι ο Έλληνας παραμένει σταθερός στις αρχές και τις αξίες του και θα συνεχίσει να το πράττει και στο μέλλον.