Η ΚΕΝΤΡΟΑΡΙΣΤΕΡΗ ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Η μεγάλη ύφεση και τα προγράμματα σταθεροποίησης, δημοσιονομικής και ανταγωνιστικής εξυγίανσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχαν δύο κυρίως πολιτικά αποτελέσματα στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες. Από τη μία μεριά χειροτέρευσαν τους δείκτες δημοκρατίας, κυρίως σε μία σειρά από περιφερειακές χώρες, αφού αφαίρεσαν από τις εθνικές κυβερνήσεις τη δυνατότητα άσκησης οικονομικής πολιτικής με τις μέχρι πρότινος αρμοδιότητές τους να μεταφέρονται σε υπερεθνικές οντότητες. Από την άλλη μεριά, δόθηκε ώθηση στο να αναδειχθούν δυνάμεις που σχετίζονται με την κεντροαριστερά.

Αυτή η εξέλιξη παρατηρήθηκε σε μία σειρά από σημαντικές Ευρωπαϊκές χώρες, όπου είτε τη διακυβέρνηση ανέλαβαν κεντροαριστερές κυβερνήσεις είτε η βασική ανταγωνιστική δύναμη εξελίχθηκε να είναι η κεντροαριστερά ή η αριστερά. Ο Πίνακας 1 συνοψίζει τις βασικές πολιτικές μεταβολές, που έχουν συντελεστεί σε χώρες της Ευρώπης κατά την περίοδο της μεγάλης κρίσης και της εφαρμογής των προγραμμάτων λιτότητας.

Οι χώρες, οι οποίες βρίσκονται στο επίκεντρο της κρίσης χρέους, παρουσιάζουν έντονη άνοδο της δημοτικότητας της κεντροαριστεράς και ταυτόχρονη μείωση των ποσοστών των κεντροδεξιών / δεξιών κυβερνήσεων, που καλούνται να εφαρμόσουν περιοριστικές πολιτικές. Στην Ιταλία οι δημοσκοπήσεις για τις επερχόμενες εκλογές του Μαρτίου 2013 δίνουν προβάδισμα στον κεντροαριστερό συνασπισμό του Μπερσάνι, ενώ έντονη είναι η πτώση της δημοτικότητας του Ραχόι στην Ισπανία με ανοδική τάση της αριστεράς (IU).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει ο νέος συσχετισμός πολιτικών δυνάμεων που διαμορφώνεται στις χώρες του πυρήνα της Ευρώπης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εκλογική νίκη του Ολλάντ στη Γαλλία, στις προεδρικές εκλογές του Μαΐου 2012, έναντι του πολιτικού του αντιπάλου Σαρκοζί. Στη Γερμανία η καγκελάριος Μέρκελ παρά τα υψηλά ποσοστά που καταγράφει στις τελευταίες δημοσκοπήσεις για τις επερχόμενες εκλογές του Σεπτεμβρίου, στις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές της Κάτω Σαξονίας οι σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι επικράτησαν με μια έδρα διαφορά έναντι των Χριστιανοδημοκρατών.

Πίνακας 1. Οι πολιτικές μεταβολές στην Ευρώπη.

Η επίπτωση από την εξέλιξη αυτή στην ακολουθητέα οικονομική πολιτική δε μπορεί παρά να είναι ιδιαίτερα σοβαρή. Εάν δεχτούμε ότι παραδοσιακά οι κεντροδεξιές κυβερνήσεις βρίσκονται υπό την επιρροή του νεοκλασικού οικονομικού υποδείγματος και οι κεντροαριστερές βρίσκονται υπό την επιρροή του νεοκεϋνσιανού οικονομικού παραδείγματος, είναι προφανές ότι οι πιθανότητες απομείωσης της ισχύος των supply side policies και της ανόδου της ισχύος πολιτικής δημοσιονομικής παρέμβασης έχουν αυξηθεί.