Ίσως βρέθηκε η μισή χαμένη ύλη του σύμπαντος

Τα τελευταία 20 χρόνια οι κοσμολόγοι προσπαθούν να βρουν τη χαμένη ύλη του διαστήματος, η οποία φαίνεται ότι υπάρχει από τις επιπτώσεις της στα διάφορα φαινόμενα, αλλά δεν έχει επιτευχθεί ο εντοπισμός της.

Η ύλη αυτή δεν είναι η αόρατη, απροσδιόριστη σκοτεινή ύλη που αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της μάζας στο σύμπαν. Είναι συνηθισμένη ύλη που αποτελείται από σωματίδια, τα οποία αποκαλούνται βαρυόνια, όπως τα πρωτόνια και τα νευτρόνια.

Παρατηρήσεις της εκπομπής του φωτός όταν το σύμπαν ήταν νέο δείχνουν ότι τα βαρυόνια θα πρέπει να αποτελούν περίπου το 5% όλης της μάζας και ενέργειας του κόσμου. Αλλά στο σύγχρονο σύμπαν, όλη η ύλη που οι αστρονόμοι μπορούν εύκολα να δουν, όπως τα άστρα και τα αέρια στους γαλαξίες αποτελούν περίπου μόνο το μισό της ύλης που υπολογίζουμε ότι πρέπει να υπάρχει.

Για καιρό οι επιστήμονες υποπτεύονταν ότι η χαμένη ύλη «κρύβεται» μεταξύ γαλαξιών. «Ωστόσο δεν καταφέραμε να την εντοπίσουμε πολύ καλά, επειδή είναι πράγματι πολύ διαχυμένη και δεν λάμπει έντονα», λέει ο Jason Hessels, αστροφυσικός στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, ο οποίος συμμετείχε στη νέα έρευνα.

Ορισμένη διαγαλακτική ύλη μπορεί να παρατηρηθεί από το πόσο απορροφά το φως μακρινών λαμπερών αντικειμένων που ονομάζονται κβάζαρ. Αλλά ο μόνος τρόπος να καταγραφούν όλα τα βαρυόνια που βρίσκονται στο διαγαλαξιακό διάστημα βασίζεται σε μυστηριώδεις εκρήξεις ραδιοκυμάτων από άλλους γαλαξίες, που πιθανώς γίνονται από ενεργειακή δραστηριότητα γύρω από αστέρια νετρονίων ή μαύρες τρύπες.

Ο αστροφυσικός J. Xavier Prochaska του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια και οι συνεργάτες του εξέτασαν πέντε γρήγορες εκρήξεις ραδίου από πέντε γαλαξίες. Για κάθε μία από τις εκρήξεις αυτές οι ερευνητές συνέκριναν τους χρόνους άφιξης των ραδιοκυμάτων διαφορετικών συχνοτήτων, ώστε να υπολογίσουν τον αριθμό των βαρυονίων που η έκρηξη «συνάντησε» στο ταξίδι της στο διαγαλαξιακό διάστημα. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας την απόσταση μεταξύ της πηγής και τον Γαλαξία μας, η ομάδα του Prochaska κατάφερε να υπολογίσει την πυκνότητα του βαρυονίου στην πορεία του.

Η μέση πυκνότητα της ύλης μεταξύ του Γαλαξία μας και καθένα από της πηγές (γαλαξίες) των πέντε εκρήξεων προέκυψε ότι είναι περίπου ένα βαρυόνιο ανά κυβικό μέτρο. Το υλικό στον Γαλαξία μας είναι περίπου ένα εκατομμύριο φορές πιο πυκνό, καθιστώντας το διαγαλακτικό υλικό «ένα πολύ ψιλό μέσο». Αλλά όλο αυτό το «ψιλό» υλικό, συνολικά, είναι αρκετό για να αποτελέσει το χαμένο υλικό του σύμπαντος, όπως λένε οι ερευνητές.

Έχουν υπάρξει επιφυλάξεις ως προς το κατά πόσο ο αριθμός των πέντε εκρήξεων αποτελεί ικανό ποσοστό για να φτάσει κανείς σε ασφαλή συμπεράσματα, αλλά θεωρείται ότι είναι μια πολύ καλή αρχή που μπορεί να οδηγήσει στην επίλυση του μυστηρίου της χαμένης ύλης του σύμπαντος.

Πηγή: Science News